Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, besinler ve içeceklerin zihinsel performans üzerindeki tesirleri hakkında bilgi verdi.
Bilişsel performans çok boyutlu bir süreçtir ve beslenme bu sürecin sadece bir parçası!
Beslenme ve içecek tercihlerinin, bilişsel fonksiyonları tek başına belirleyen ögeler olmadığına dikkat çeken Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, “Daha çok beynin çalıştığı genel fizyolojik yeri etkilerler. Kan şekeri istikrarı, sıvı alımı ve vücudun uyarılma seviyesi; dikkat ve zihinsel sürdürülebilirlik üzerinde dolaylı bir rol oynar.” dedi.
Bu tesirlerin ekseriyetle kısa vadeli ve bireyden bireye değişkenlik gösterdiğini aktaran Alp, “Sağlıklı bireylerde, tek bir içeceğin hafıza ya da üst seviye bilişsel fonksiyonları kalıcı biçimde güçlendirmesini beklemeyiz. Bilişsel performans çok boyutlu bir süreçtir ve beslenme bu sürecin sırf bir modülüdür.” halinde konuştu.
‘Zihni keskinleştirme’ algısı, süreksiz bir uyanıklık hissini yansıtıyor!
‘Zihni keskinleştirme’ tabirinin bilimsel bir kavramdan çok gündelik bir betimleme olduğunu kaydeden Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, “Nörobilimsel açıdan bu tıp içeceklerin oluşturduğu tesir birden fazla vakit dikkat sistemlerinde süreksiz bir uyanıklık artışıyla sonludur. Bu durum, bilişsel kapasitenin artmasından çok, mevcut zihinsel durumun daha besbelli hissedilmesiyle bağlantılıdır.” dedi.
Kişinin kendini daha ‘açık’ hissetmesinin, her vakit ölçülebilir bir performans artışı manasına gelmeyebileceğini söz eden Alp, bu çeşit sözlerin bilimsel dikkatle ele alınması gerektiğini söyledi.
Pancar suyunun zihinsel performansa tesiri fizyolojik ve öznel algılarla ilişkili!
Son periyotta pancar suyunun zihinsel performansla ilişkilendirilmesine değinen Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, “Pancar suyu ile zihinsel performans ortasındaki bağlantı, direkt bilişsel süreçlerden fazla fizyolojik sistemler üzerinden ele alınır.” dedi.
Pancar suyu içeriğinde yer alan bileşenlerin damar genişlemesini desteklemesinin, beyin kan akışı üzerinde dolaylı bir tesir meydana getirebileceğine işaret eden Alp, şöyle devam etti:
“Ancak bu durum, bilişsel fonksiyonların otomatik olarak güçlendiği manasına gelmez. Mevcut araştırmalar, bu tesirin daha çok genel uyanıklık ve bedensel güçle alakalı olabileceğini düşündürüyor. Bu nedenle pancar suyunun bilişsel tesirleri hudutlu ve dolaylıdır.
Pancar suyu sonrası bildirilen ‘zihinsel açılma’ hissi birden fazla vakit öznel bir tecrübesi yansıtır. Uyanıklık artışı, bedensel farkındalık ve beklenti bu algının oluşmasında tesirli olabilir. Nöropsikolojik açıdan gerçek bilişsel değişim, standart testler ve objektif ölçümlerle kıymetlendirilir. Kişinin kendini daha düzgün hissetmesi, bilişsel fonksiyonların sahiden güçlendiği manasına gelmeyebilir. Bu nedenle öznel tecrübe ile ölçülebilir bilişsel değişim ortasındaki ayrım değerlidir.”
Gerçek bilişsel güçlenme öğrenme, tekrar ve nöroplastisite süreçlerini içerir!
Kısa periyodik dikkat artışının, beynin uyarılma seviyesindeki süreksiz bir yükselmeyle bağlı olduğunu lisana getiren Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, “Bu durum ekseriyetle anlık performansı tesirler ve kalıcı değildir. Gerçek bilişsel güçlenme ise öğrenme, tekrar ve nöroplastisite süreçlerini içerir.” dedi.
Tekil uyaranlar ya da içeceklerin çoğunlukla birinci kümede yer aldığını aktaran Alp, “Bu ayrım, bilişsel tesirleri yanlışsız yorumlayabilmek açısından değer taşır. Zihinsel uyarılma oluşturan içecekler her bireyde tıpkı etkiyi göstermeyebilir. Korku bozukluğu, panik atak ya da dikkat düzenleme zahmeti olan şahıslarda bu cins tesirler rahatsızlık hissini artırabilir. Çok uyarılma, odaklanmayı kolaylaştırmak yerine zorlaştırabilir. Beynin verimli çalışması, her vakit daha fazla uyarılmayla sağlanmaz. Bu nedenle ferdi farklılıkların göz önünde bulundurulması gerekir.” açıklamasını yaptı.
Bilişsel verimlilik birçok vakit dışsal bir dayanaktan çok, içsel düzenlemeyle ilişkili!
Zihinsel berraklığı destekleyen temel ögelerin tertipli uyku, gerilimin yönetilebilmesi ve dikkat yükünün dengelenmesi olduğunu vurgulayan Klinik Psikolog Zeynep Betül Alp, “Uyku sürekliliği, bilhassa bellek ve yürütücü fonksiyonlar için belirleyicidir.” dedi.
Gün içinde zihinsel molalar verebilmenin ve dikkat bölünmelerini azaltmanın da bilişsel randımanı desteklediğinin altını çizen Alp, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Fiziksel hareket ve günlük rutinler, beynin düzenleyici sistemlerine katkı sağlar. Bu alışkanlıklar, tekil içecek tesirlerinden çok daha kalıcıdır. Zihinsel berraklık arayışında öncelikle kişinin kendi zihinsel ritmini tanıması önerilir. Dikkatin ne vakit düştüğünü ve bunun hangi şartlarda gerçekleştiğini fark etmek kıymetlidir. Kısa vadeli tahliller yerine, zihinsel yükün nasıl dağıtıldığına odaklanmak daha sürdürülebilir sonuçlar sağlar. Bilişsel verimlilik birçok vakit dışsal bir dayanaktan çok, içsel düzenlemeyle alakalıdır. Bu farkındalık, uzun vadede zihinsel performansı daha sağlıklı bir biçimde destekler.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
