TÜİK’in son bilgileri, boşanma oranlarında artışa işaret ediyor. Ekonomik şartlar, aile içi bağlantı sıkıntıları ve toplumsal beklentiler, boşanma davalarının seyrini belirliyor. Uzmanlar, hem türel hem de psikososyal takviyenin değerini vurguluyor.
Boşanma Oranlarındaki Yeni Tablo
Türkiye’de evlilik ve boşanma istatistikleri, aile yapısının değişimini yansıtıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2024 bilgilerine nazaran mutlaklaşan boşanma sayısı 187 bini geçti. Bu sayı, her 1000 evlilikten yaklaşık 25’inin boşanma ile sonuçlandığını gösteriyor. Ankara, İstanbul ve İzmir üzere büyükşehirlerde bu oran ülke ortalamasının üzerinde seyrediyor.
Sosyologlara nazaran, kentleşme, kişiselleşme eğilimi, bayanların iş gücüne iştiraki ve ekonomik baskılar boşanma kararlarında tesirli faktörler. Bilhassa büyük kentlerde yaşayan çiftler, barınma maliyetleri, iş gerilimi ve çocuk bakımı üzere başlıklarda daha fazla yük altında olduklarını lisana getiriyor.
Boşanmanın Toplumsal Nedenleri
- Ekonomik Zorluklar: Enflasyon ve işsizlik oranlarının artışı, mesken içi huzursuzluklara yol açıyor.
- İletişim Sıkıntıları: Uzmanlara nazaran çiftlerin en sık yaşadığı sorun sağlıklı bağlantı kuramamak.
- Aile Baskısı: Geniş ailelerin müdahaleleri, bilhassa genç çiftlerde çatışmalara neden olabiliyor.
- Şiddet ve İtimat Meseleleri: Fizikî yahut ruhsal şiddet, boşanma evraklarının en kritik münasebetlerinden biri.
- Sadakat ve İnanç: Aldatma ve inanç kaybı, mahkemelere taşınan belgelerin değerli bir kısmını oluşturuyor.
Hukuki Boyut: Çekişmeli ve Mutabakatlı Boşanmalar
Boşanma davaları çoklukla anlaşmalı ve çekişmeli olarak ikiye ayrılıyor.
- Anlaşmalı boşanma: Tarafların velayet, mal paylaşımı ve nafaka üzere bahislerde mutabakata varmasıyla süreç süratli sonuçlanıyor.
- Çekişmeli boşanma: Çiftlerin temel bahislerde uzlaşamaması nedeniyle dava yıllarca sürebiliyor.
Uzmanlar, çekişmeli evraklarda tarafların yıpranmasını azaltmak için arabuluculuk ve uzlaşma sistemlerinin daha fazla teşvik edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Çocuk Velayeti ve Nafaka Düzenlemeleri
Boşanma süreçlerinin en hassas bahislerinden biri çocuk velayeti. Mahkemeler, çocuğun üstün faydası unsuruna dayanarak karar veriyor. Son yıllarda ortak velayet talepleri de artmaya başladı.
Nafaka tartışmaları ise kamuoyunda daima gündemde. Yoksulluk nafakasının mühleti, ölçüsü ve güncellenme şartları vakit zaman tartışmalara yol açıyor. Aile hukukçuları, nafaka düzenlemelerinin hem tarafların adil formda korunması hem de toplumsal istikrar açısından kıymet taşıdığını belirtiyor.
Boşanmanın Ruhsal Etkileri
Psikologlar, boşanmayı sadece tüzel değil, birebir vakitte psikososyal bir süreç olarak kıymetlendiriyor.
- Ebeveynler için: Ayrılık, gerilim, tasa ve özgüven meselelerine neden olabiliyor.
- Çocuklar için: Velayet sürecinde ebeveynler ortası çatışmaya maruz kalmak, akademik muvaffakiyet ve toplumsal ahenk üzerinde olumsuz tesirlere yol açabiliyor.
Bu nedenle aile danışmanlığı, ruhsal dayanak ve pedagojik danışmanlık hizmetleri boşanma sürecinin ayrılmaz bir kesimi olarak görülüyor.
Ankara Örneği: Büyükşehirlerde Boşanma Dinamikleri
Ankara’da boşanma oranları, Türkiye ortalamasının üzerinde seyrediyor. Başkentte bilhassa kamu çalışanları, üniversite işçisi ve öğrenci nüfusunun yoğunluğu, boşanma davalarının çeşitliliğini artırıyor.
Hukuk etrafları, Ankara avukat verilerine göre; görülen belgelerde mal paylaşımı ve çocuk velayeti hususlarının sıkça gündeme geldiğini, ayrıyeten yüksek sayıda çekişmeli dava belgesinin mahkemeleri meşgul ettiğini belirtiyor. Vatandaşların bilgi arayışında çevrim içi platformlarda Ankara boşanma avukatı aramalarının artması da bu eğilimin dijital yansıması.
Uluslararası Karşılaştırmalar
Avrupa ülkelerinde boşanma oranları Türkiye’ye kıyasla daha yüksek. Almanya, Fransa ve İskandinav ülkelerinde her iki evlilikten biri boşanma ile sonuçlanabiliyor. Fakat bu ülkelerde toplumsal devlet sistemleri, boşanma sonrası ekonomik ve ruhsal takviye süreçlerini daha sistematik hale getiriyor.
Türkiye’de ise boşanma sonrası bilhassa bayanların ve çocukların ekonomik olarak korunması gerektiği sıkça lisana getiriliyor. Bayan istihdamının düşük olduğu bölgelerde, boşanmanın yarattığı maddi zorluklar daha ağır hissediliyor.
Medyanın Boşanma Olgusu Üzerindeki Etkisi
Televizyon dizileri, toplumsal medya içerikleri ve haberler, toplumun boşanma algısını da şekillendiriyor. Medyada yer alan ünlü boşanmaları, vatandaşların kendi karar süreçlerini direkt etkileyebiliyor. Uzmanlar, medyanın bu hususta sorumlu lisan kullanması gerektiğini vurguluyor.
Boşanma ve Arabuluculuk Uygulamaları
Adalet Bakanlığı verilerine göre, 2023’ten itibaren aile hukukunda arabuluculuk uygulamaları gündemde daha fazla yer buldu. Bilhassa mal paylaşımı ve nafaka üzere ekonomik boyutlu bahislerde arabuluculuk, mahkemelerin iş yükünü azaltıyor.
Arabuluculuk sürecinde tarafların daha kısa müddette tahlile ulaşması, boşanmanın yıpratıcı tesirlerini hafifletiyor. Bu nedenle hukukçular, aile arabuluculuğunun yaygınlaştırılmasını destekliyor.
Toplumda Boşanma Sonrası Hayat
Boşanma sonrası hayat, bireyler için yeni bir başlangıç manasına geliyor. Lakin ekonomik bağımsızlık, çocukların bakımı ve toplumsal bakış üzere faktörler bu süreci zorlaştırabiliyor. Sosyologlar, boşanma sonrası yine evliliklerin Türkiye’de bilhassa erkekler ortasında daha yaygın olduğunu belirtiyor. Bayanlar ise ekonomik bağımsızlık kazandıkça kendi hayatlarını kurmayı daha fazla tercih ediyor.
Akademik Çalışmalar ve İleriye Dönük Tahminler
Üniversitelerde yapılan aile sosyolojisi araştırmaları, önümüzdeki yıllarda boşanma oranlarının sabit kalmakla birlikte, boşanma nedenlerinin çeşitleneceğini öngörüyor. Teknolojik gelişmeler, toplumsal medya münasebetleri ve dijital irtibat meseleleri yeni boşanma münasebetleri olarak öne çıkabilir.
Hukukçular ise aile hukukunda daha fazla uzmanlaşmanın, boşanma davalarının daha sağlıklı yönetilmesine katkı sağlayacağını söz ediyor.
Türkiye’de boşanma, artık sadece bir istatistik değil; toplumsal, ekonomik ve kültürel bir olgu. Boşanma oranlarındaki artış, tüzel süreçlerde uzman takviyesini ve psikososyal dayanak düzeneklerinin güçlendirilmesini mecburî kılıyor. Ankara ve öbür büyükşehirlerde yaşanan dinamikler, boşanmanın gündelik hayatın değerli bir kesimi haline geldiğini gösteriyor.
Gelecekte, toplumun bu olguyu daha sağlıklı karşılayabilmesi için hukuk, psikoloji ve toplumsal siyasetlerin ortak yerde buluşması bekleniyor. Boşanmanın yıpratıcı tesirlerini azaltmanın yolu, hem tüzel temsilin hem de toplumsal takviyenin birlikte kurgulanmasından geçiyor.
Kaynak: Magazin Haberleri
