Son yıllarda dünya genelinde artan ve nüfusun yüzde 10-15’ine ulaşan böbrek taşları ülkemizde çok daha yüksek bir seviyede görülüyor. Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Tekin, bunun esas nedeninin Türkiye’nin “Taş kuşağı” ülkeleri ortasında yer alması olduğunu belirterek, “Taş nesli ülkelerinin en değerli özelliği sıcak bir iklime sahip olmalarıdır. Uzun periyodik sıcak havalarda bedende artan sıvı kaybına ek olarak gereğince su içilmemesi ve çok tuz tüketimi üzere birtakım yanılgılı beslenme alışkanlıkları böbrek taşı oluşumuna taban hazırlamaktadır” diyor.
Ülkemizde her yıl yaklaşık 1 milyon şahsa böbrek taşı tanısı konulduğuna işaret eden Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Tekin, “Genellikle 30-50 yaş ortasındaki bireyleri etkileyen böbrek taşları çok şiddetli yan ağrısına neden olmalarının yanı sıra tedavide gecikildiğinde idrar yolu enfeksiyonu, böbrekte şişme ve böbrek işlev kaybı üzere önemli meselelere yol açabilmektedir” diye konuşuyor. Prof. Dr. Ali Tekin, bu noktada böbrek taşlarında erken teşhis ve tedavinin kıymetine dikkat çekerek, çok kıymetli teklifler ve ikazlarda bulundu!
Görülme sıklığı giderek artıyor!
İdrarda bulunan mineraller ve kalsiyum, oksalat ile ürik asit üzere tuzların kristalleşerek birikmeleri sonucu oluşan böbrek taşına pek çok etken yol açabiliyor. Yetersiz sıvı alımı, aşırı tuz tüketilmesi ve hayvansal proteinden varlıklı beslenme üzere beslenme yanlışları, obezite, metabolik sendrom, aile hikayesi, birtakım metabolik hastalıklar (hiperkalsiüri, hiperoksalüri, vb), birtakım ilaçlar (vitamin D, kalsiyum destekleri, vb) ile idrar yolu enfeksiyonları, en değerli faktörleri oluşturuyor. İdrarda taş oluşumunu önleyen sitrat üzere unsurların yetersiz olması da süreci hızlandırıyor. Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Tekin, son yıllarda böbrek taşının görülme sıklığında artış gözlendiğine işaret ederek, “Bu artışın sebepleri ortasında iklim değişikliğiyle birlikte sıcaklık artışı, obezite ve hareketsiz bir hayat şekli yer almaktadır. Misal nedenlere bağlı olarak böbrek taşı görülme yaşında da bir düşüş kelam konusudur” bilgisini veriyor.
Kışın yetersiz su tüketimi riski artırıyor!
Kış aylarında böbrek taşlarının oluşum riskinin arttığını vurgulayan Prof. Dr. Ali Tekin, bunun en değerli sebebinin ise soğuk havalarda susuzluk hissinin azalması nedeniyle yetersiz su tüketimi olduğunu söylüyor. Susuzluğun idrarda bulunan minerallerin ağırlaşmalarına ve çökerek kristal oluşumuna neden olduklarını aktaran Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Tekin, “Bu kristaller vakitle birikerek taş halini almaktadır. Münasebetiyle, kış aylarında böbrek taşı oluşumunu önlemek için günde ortalama 2 – 2.5 litre su içilmesi çok değerlidir. Ayrıyeten, tertipli olarak fizikî antrenman yapılması, çok tuzlu, şekerli ve fast food yüklü besinlerin tüketiminden ise kaçınılması gerekmektedir” sözlerini kullanıyor.
En yaygın belirtisi çok şiddetli yan ağrısı!
Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Tekin, böbreklerde oluşan taşların bilhassa üreter ismi verilen ve böbrek ile mesane ortasında yer alan kanala düştüklerinde en sık “renal kolik” denilen çok şiddetli yan ağrısına yol açtıklarının altını çiziyor. Prof. Dr. Ali Tekin, şiddetli ağrıya “İdrardan kan gelmesi, sık sık idrara çıkma, idrarı tam boşaltamama hissi, daima idrar varmış hissi, idrar yolunda yanma, bulantı ve kusma” gibi belirtilerin de eşlik edebildiğini belirtiyor.
Erken teşhis ve tedavi çok önemli!
Böbrek taşlarında erken teşhis ile hem hastada meseleler yaşanması önlenerek hayat konforu artırılıyor hem de tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu, böbrek işlev kaybı ve cerrahi müdahale üzere muhtemel riskler kıymetli ölçüde azaltılıyor. Böbrek taşlarının tedavisinde; üriner (boşaltım) sistemin taşlardan tümüyle temizlenmeleri hedefleniyor. Bilhassa 5-6 mm’den küçük böbrek taşları bol sıvı tüketimi ve fizikî idmanlar (Yürüyüş, zıplama vs) üzere kolay sistemlerle tabiatıyla düşebiliyor. Doktor tavsiyesiyle kullanılacak olan birtakım ilaçlarla bu süreç kolaylaştırılabiliyor. Daha büyük taşlarda ise taşın lokalizasyonuna nazaran, medikal tedaviler, ESWL (beden dışı şok dalga tedavisi) yahut kapalı endoskopik cerrahi tedaviler ile (URS, RIRS, PCNL, vb.) üriner sistem taşlardan tümüyle temizlenebiliyor.
Ameliyatlar endoskopik kapalı yolla yapılıyor
Böbrek taşlarının tedaviyle düşürülemediği durumlarda, geçmeyen yahut tekrarlayan ağrılarda, böbrek işlev kaybı riskinin arttığı tablolarda ve 2 cm’den büyük böbrek taşlarında ameliyat gündeme geliyor. Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Tekin, günümüzde ameliyatların neredeyse tümünün, açık cerrahiye gerek kalmadan, endoskopik kapalı prosedürlerle yapıldığına değinerek, “Böbrek taşı ameliyatları, önemli teknolojik gelişmelerle birlikte, son 20-25 yılda büyük değişim geçirdi. Çok büyük taşlar hariç, taşları olağan idrar yolundan endoskopik kapalı teşebbüslerle tedavi edebiliyoruz. Yalnızca 2-3 mm’lik ince esnek aparatlarla böbreğe kadar ulaşıp, yeni jenerasyon lazerler ile taşları yok edebiliyoruz. Kapalı teknikler sayesinde hastalarımız ameliyatlardan sonra birebir gün meskenlerine dönebilmektedirler” diye konuşuyor.
Önlemek tedaviden çok daha kolay!
Teknolojik gelişmeler sayesinde böbrek taşı tedavisi büyük ilerleme kaydetse de önleyici önlemler alınmazsa hastaların çabucak hemen yarısında 5-10 yıl içerisinde tekrar taş gelişimi kaçınılmaz oluyor. Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali Tekin, aslında hastaların birçoklarında böbrek taşlarının düzeltilebilir sebeplerden kaynaklandığını hatırlatarak “Sağlıklı ömür alışkanlıklarıyla böbrek taşı oluşumunu önlemek her vakit tedavi etmekten daha kolaydır” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
