Çekirdeksiz kuru üzümde 2024/25 dönemi Türkiye için tarihe geçti. 153 bin 593 tonluk ihracatla son 25 yılın en düşük ihracat ölçüsü kaydedilirken, 546,5 milyon dolarlık ihracat geliriyle bugüne kadarki en yüksek döviz girdisine ulaşıldı.
Türkiye, 2023/24 döneminde 207 bin ton ihracatla 489 milyon dolar gelir elde etmişti. 2024/25 döneminde ölçüde yüzde 26’lık düşüş yaşanırken, ihracat fiyatlarının dolar bazında yüzde 51 artması sayesinde gelir yüzde 12 yükseldi.
Türkiye’nin bundan evvelki yıllarda ölçü bazında ez az çekirdeksiz kuru üzüm ihraç ettiği dönem 184 bin 940 tonla 2013/14 dönemi olmuştu. Çekirdeksiz kuru üzüm ihracatından en çok döviz getirisi elde edilen dönem ise; 535 milyon dolarlık fiyatla 2012/13 dönemiydi.
Türkiye’nin bağcılığa yaptığı yatırımla Manisa-Denizli-İzmir üçgeninde 1 milyon 200 bin dönüm sultani çekirdeksiz üzüm üretim kapasitesine ulaştığını, randımanda de büyük artışlara ulaşıldığını ve 330 bin ton çekirdeksiz kuru üzüm üretim, 250-260 bin ton ihracat yapar güce kavuştuğunu lisana getiren Ege İhracatçı Birlikleri Sürdürülebilirlik ve Organik Eserler Koordinatörü, Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Lideri Mehmet Ali Işık, global iklim krizinin tesirlerinin çekirdeksiz kuru üzümde son 3 dönemdir çok sert hissedildiğinin altını çizdi.
Rekoltedeki düşüş 2025/26 döneminde da sürecek
Çekirdeksiz kuru üzümde 2025/26 döneminde rekoltenin uzun yıllar ortalamasının yüzde 40-50 aralığında altında kalacağının görüldüğünü dillendiren Işık, “Çekirdeksiz kuru üzümde üretimde dünya liderliğimizi kaybedebiliriz. Memleketler arası Kuruyemiş ve Kuru Meyve Kurulu (INC) bilgileri bu tehlikeye işaret ediyor. İhraç fiyatlarındaki artış ihracatımızı da tehdit eder boyuta ulaştı. İran, Hindistan, Çin üzere ülkelere nazaran ton başına 1000 dolar daha kıymetli pozisyona geldik. Türk ihracatçıları olarak uzun yıllar gayret ederek dünya pazarlarında önder pozisyona yükseldik. İhracatta dünya liderliğimizi sürdürmek ve üretimde tekrar dünya liderliğine yükselmemiz için kesimin tüm bileşenleri yeni bir yol haritası ortaya koymalıyız. Global iklim krizinin tesirlerini azaltacak sulama, ilaçlama, örtü altı üretim başta olmak üzere gerekli adımları atmalıyız” diye konuştu.
Türkiye, 2024/25 döneminde 84 ülkeye çekirdeksiz kuru üzüm ihraç ederken birinci sırada 169 milyon 304 bin dolarla İngiltere yerini korudu.
İkinci sırada 64,3 milyon dolarla Hollanda yer alırken, İtalya 51 milyon dolarla üçüncü sıranın sahibi oldu. Almanya’ya 48 milyon dolarlık, Fransa’ya 33 milyon dolarlık çekirdeksiz kuru üzüm ihraç ettik.
Çekirdeksiz kuru üzüm ihracatında birinci ondaki öbür ülkeler şöyle sıralandı;
İspanya 22,5 milyon dolar
Japonya’ya 17,3 milyon dolar,
Avustralya 16 milyon dolar,
Kanada 15 milyon dolar
Belçika 14,9 milyon dolar
İlk 10 ülkeye 451 milyon dolarlık kuru üzüm ihraç eden Türkiye, öteki ülkelere 95 milyon dolarlık kuru üzüm gönderdi.
| 2023/24 SEZONU 1 Eylül 2023 – 31 Ağustos 2024 |
2024/25 SEZONU 1 Eylül 2024 – 31 Ağustos 2025 |
|||||
| ÜLKE ADI | MİKTAR (TON) | TUTAR (USD) | MİKTAR (TON) | TUTAR (USD) | MİKTAR DEĞ. | TUTAR DEĞ. |
| BİRLEŞİK KRALLIK | 53.830.041 | 123.209.816,89 | 48.778.727 | 169.304.811,56 | -9 | 37 |
| HOLLANDA | 27.579.898 | 64.077.305,72 | 18.108.543 | 64.266.875,75 | -34 | 0 |
| İTALYA | 16.319.959 | 39.811.775,35 | 14.302.377 | 51.090.619,46 | -12 | 28 |
| ALMANYA | 20.426.090 | 49.530.800,19 | 12.713.521 | 48.038.542,15 | -38 | -3 |
| FRANSA | 12.643.195 | 29.262.031,19 | 9.185.805 | 33.062.651,72 | -27 | 13 |
| İSPANYA | 6.773.644 | 17.460.627,85 | 5.818.845 | 22.565.665,81 | -14 | 29 |
| JAPONYA | 9.221.590 | 24.756.546,67 | 4.716.572 | 17.333.042,61 | -49 | -30 |
| AVUSTRALYA | 13.582.977 | 26.518.425,62 | 4.989.507 | 16.075.063,94 | -63 | -39 |
| KANADA | 7.678.909 | 18.405.636,05 | 4.281.588 | 14.974.368,44 | -44 | -19 |
| BELÇİKA | 4.477.799 | 10.162.053,38 | 4.229.549 | 14.849.476,81 | -6 | 46 |
| İLK 10 ÜLKE | 172.534.102 | 403.195.018,91 | 127.125.034 | 451.561.118,25 | -26 | 12 |
| DİĞER ÜLKELER | 34.535.795 | 86.030.678 | 25.828.844 | 94.938.973,00 | ||
| ANA TOPLAM | 207.069.897 | 489.225.696,00 | 152.953.878 | 546.500.091,57 | -26 | 12 |
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
