Geçmişte yaşanan travmalar, tehdit geçtikten çok uzun mühlet sonra bile “tehlike hala varmış gibi” fizyolojik reaksiyonların ortaya çıkmasına neden olabiliyor. Ortada bariz bir tehdit yokken kalbin hızlanması, nefes darlığı ve avuç içlerinin terlemesi, omuz-gövde gerginliği, mide-bağırsak hassasiyetleri ya da süratli irkilme reaksiyonları üzere bulgular, psikolojide “travma sonrası fizyolojik yine etkinleşme” olarak tanımlanıyor. Fizikî bir hastalık tanısı olmasa da vücutta daima bir hazırlıklı olma hali kelam konusu olabiliyor. Meğer bunların hiçbiri “kişisel zayıflık” değil; otonom hudut sisteminin tehdit kalıbını kapatamamasının bir sonucu.
Bedenimizin de Hafızası Var
Beynimizin tehdit algılama merkezi olarak bilinen “amigdala” alarm verdiğinde; sempatik hudut sisteminin devreye girmesiyle, adrenalin ve kortizolun artması, kaslardaki gerginliğin yükselmesi ve dolanım suratının değişmesi üzere birtakım bedensel tesirler görülebiliyor. Bu da bize şunu söylüyor: Travmanın izleri sırf kanılarda değil, hudut sistemi devrelerinde ve bedensel duyumlarda saklanıyor. Literatürde bu durum “Somatik Depolama” yahut “Bedensel Hafıza” olarak bilinmekte.
Sakinleşmek ve İnançta Hissetmek Her Vakit Mümkün mü?
Bedenimizin “sakinleşme ve güvenlik” durumuna geçmesinden sorumlu olan vagus hududunun, travma sonrasında bu vazifesinde bir aksama olması (vagal tonusun düşmesi) sık görülen bir durum. Bu süreçte vücudun sakinleşme kapasitesi azalırken, tetiklenme kolaylaşır, dinlenme hali sürdürülemez ve his düzenleme sistemleri zorlanabilir. Münasebetiyle travma sonrası düzgünleşme yalnızca bilişsel bir süreç değil; birebir vakitte vücudun tekrar inançlı bir ritme dönmesini de içeren kapsamlı bir süreç. Pekala bu her zaman mümkün mü? Travma sonrası terapilerle vücuda yeni bir ritim kazandırmak, yeni bir kıssa yazmak mümkün mü?
Hem Zihnimiz Hem de Vücudumuz Yeniden Öğreniyor
İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Uzm. Kln. Psikolog M. Yasin Çakıroğlu, travma sonrası terapi gereksiniminin değerine değinirken: “Zihin unutsa da vücut unutmaz. Lakin vücut de vakitle yeni, inançlı bir kıssayı öğrenebilir. Münasebetiyle terapi sürecinde vücut odaklı çalışmaların pek çok olumlu nörobiyolojik tesirleri olduğunu görmek mümkün” diyor. Buna nazaran, derin nefes antrenmanları; diyafram ile vagus sonunu uyarırken, ritmik hareket hudut sistemine tertip sinyali gönderiyor ve bedensel farkındalığımız tehdit algısını azaltıyor. Ayrıyeten inançlı münasebet tecrübeleri, beynimizin mantıksal karar verme sistemi (Prefrontal Korteks) ile tehdit algılama merkezi ortasındaki (Amigdala) ilişkiyi güçlendiriyor. Uzm. Kln. Psikolog Çakıroğlu, böylece anlamlı değişimlerle vücudumuzun alarm sistemini tekrar düzenlemeyi öğrenebildiğimize dikkat çekiyor. Elbette bu, travmanın tesirlerinin tümüyle yok olduğu manasına gelmiyor lakin vücudun artık tehdit yerine inancı referans almaya başladığını gösteriyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
