Sürdürülebilir moda kavramı günümüzde sırf çevresel değil, tıpkı vakitte toplumsal bir dönüşüm manası da taşıyor. Sürat, yenilik ve tüketime dayalı klasik moda anlayışı yerini sürdürülebilir modaya bırakıyor. Sürdürülebilir moda eserin ömür döngüsüne, etik kıymetlere ve çevresel tesirlere odaklanıyor. İstinye Üniversitesi Hoş Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, Dokuma ve Moda Tasarımı Dr. Öğr. Üyesi Çiğdem Ertikin, sürdürülebilir moda konusunda açıklamalarda bulundu.
“Moda, bir tüketim objesi olmaktan çıkıyor”
Dr. Öğr. Üyesi Çiğdem Ertikin, sürdürülebilir moda anlayışının klasik moda sistemini kökten dönüştürdüğünü belirtiyor:
“Klasik moda sürat, yenilik ve tüketime dayanırken; sürdürülebilir moda eserin hayat döngüsüne, etik pahalara ve çevresel tesirlere odaklanıyor. Bu anlayış, dizayndan üretime kadar her kademede adil emek, şeffaflık ve sorumlu üretimi öne çıkarıyor. Moda artık bir tüketim objesi değil; tabiata ve beşere saygılı bir kültürel söz biçimi haline geliyor.”
“Sürdürülebilirlik eğitimi bir düşünme biçimi olmalı”
Üniversitelerin bu dönüşümde kritik rol üstlendiğini vurgulayan Dr. Ertikin, İstinye Üniversitesi Dokumacılık ve Moda Tasarımı Bölümü’nde sürdürülebilirliği tasarım sürecinin merkezine yerleştirdiklerini belirtiyor:
“Eko-tasarım, eko-boyama, materyal döngüselliği, dijital tasarım araçları ve etik üretim üzere hususlara odaklanıyoruz. Öğrencilerimizi etrafla empati kuran, teknolojiyi sürdürülebilir hedeflerle kullanan dizayncılar olmaya yönlendiriyoruz. Ayrıyeten firmalarla iş birlikleri ve atölye çalışmalarıyla bu şuuru güçlendiriyoruz.”
“Teknoloji modanın sürdürülebilirlik seyahatinde ihtilal yaratıyor”
Dr. Ertikin’e nazaran teknoloji, sürdürülebilir moda sürecinin itici gücü:
“Yapay zekâ üretimden pazarlamaya bilgi temelli kararları destekliyor; 3D tasarım ve dijital kumaş teknolojileri numune muhtaçlığını azaltarak kaynak tasarrufu sağlıyor. Dijital Eser Pasaportu ve blok zinciri tabanlı izlenebilirlik sistemleri, üretimde şeffaflığı artırıyor. Dijital ikiz teknolojileri ise üretim öncesinde dizaynların çevresel tesirlerini test etmeyi mümkün kılıyor. Modanın geleceği artık ‘fijital’ yani fizikî ve dijital dünyanın kesişiminde şekilleniyor.”
“Genç nesiller markalardan paha bekliyor”
Z ve Alfa nesillerinin “daha az lakin manalı tüketim” anlayışına dikkat çeken Ertikin, “Bu nesiller için bir eserin etik şartlarda üretilmesi, sürdürülebilir materyallerle tasarlanması en az estetik kadar değerli. Markalar artık sürat yerine mana, öykü ve sorumluluğa odaklanmak zorunda” diyor.
“Türkiye yenilikçi tahlil ortağı olabilir”
Türkiye’nin güçlü üretim altyapısı ve coğrafik avantajlarıyla sürdürülebilir dokuma dönüşümünde stratejik pozisyona sahip olduğunu belirten Ertikin, “Veri tabanlı izlenebilirlik sistemleri, standartlaşma ve eğitim temelli dönüşüm bu potansiyeli daha da güçlendirebilir. Türkiye, eko-tasarım ve biyobazlı materyallerde yenilikçi bir tahlil ortağı haline gelebilir” tabirlerini kullanıyor.
“Başarı artık çevresel ve toplumsal tesirle ölçülüyor”
“Hızlı moda modeli, çok üretim ve düşük kaliteyle etrafa ve emeğe ziyan veriyor. Gerçek sürdürülebilirlik; sürat yerine yavaşlık, kalite ve sorumluluk kavramlarını merkeze almalı. Muvaffakiyet artık eser adediyle değil, toplumsal ve çevresel tesiriyle ölçülmeli,” diyor.
“Sürdürülebilirliği bir trend değil, sorumluluk olarak görün”
Genç tasarımcılara seslenen Dr. Ertikin şu mesajla bitiriyor:
“Genç tasarımcılara en büyük tavsiyem, sürdürülebilirliği bir trend olarak değil, dizaynın temel sorumluluğu olarak görmeleridir. Moda artık sadece estetik bir üretim alanı değil; toplumsal, çevresel ve teknolojik tesirlerin kesiştiği çok katmanlı bir ekosistem. Bu nedenle dizayncı, sırf ‘yaratan’ değil, birebir vakitte ‘dönüştüren’ bir aktör olmalı. Yeni nesil tasarımcıların materyal bilgisini, dijital araçları ve etik pahaları bir ortada düşünmeyi öğrenmesi gerekiyor. Geleceğin moda dünyası, fizikî üretimle dijital tecrübenin iç içe geçtiği hibrit bir alan olacak. Moda sanayisinin geleceği, sırf hoş koleksiyonlar üretmekte değil, daha adil, şeffaf ve yaşanabilir bir dünya tasarlamakta yatıyor.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
