Dünyada ve evrende bulunan maddeler katı, sıvı ve gaz olmak üzere üçe ayrılır. Belli bir ağırlığa ve hacme sahip, üç boyutlu cisimlere katı madde denir. Sıvı maddeler ise içinde bulundukları yapıların şeklini alırlar. Bu nedenle katı maddeler gibi sabit olmayıp değişken ve akışkandırlar. Gaz maddeler ise uçucudur. Süblimleşme konusunu örneklerle birlikte derledik.
Süblime kelimesi Latincede üst ve yüksek anlamına gelen sublimis sözcüğünden türetilmiştir. Bu kelime İngilizcede ”sublimation” şeklinde yazılır.
Süblimleşme Nedir?
Süblimleşme katı haldeki bir maddenin, bulunduğu ortamdaki çeşitli değişimlerden sonra gaz hale geçmesi demektir. Gaz halindeki maddelerin katılaşması da yine aynı şekilde, süblimleşme olarak nitelendirilir. Süblimleşme sonrası, maddenin molekülleri, formu ve görünüşü tamamen değişir.
Süblimleşme Nasıl Olur?
Süblimleşme, endotermik reaksiyon sonrası oluşan bir faz değişimidir. Bir reaksiyonun ”endotermik” olarak nitelendirilmesi için sıcaklığın yüksek oranda artması gerekir. Isıdaki ani değişimler katı bir maddenin buharlaşmasına ya da gaz halindeki bir maddenin katılaşmasına neden olur.
Söz konusu ısı değişimleri birdenbire ve yüksek oranda olmadığı takdirde katı maddeler, önce erir sonrasında buharlaşır. Sıvı fazlar ise bir ara formdur. Süblimleşmede bu ara form direkt atlanır ve katı – gaz ya da gaz – katı değişimi yaşanır.
Süblimleşme Örnekleri Nelerdir?
1- Arsenik
Doğadaki en zehirli maddelerden biri olan arsenik, ısı değişimine maruz kaldığı takdirde buharlaşır. Buhar halindeki arsenik de yüksek ısıya maruz kaldığında eski şekline döner ve katılaşır.
2- İyot:
Doğada çok az madde ve element süblimleşir. Süblimleşen elementlerden bir diğeri iyottur. Katı haldeki iyot ısıtıldığında gaza dönüşür.
3- Naftalin:
Sadece elementler değil bazı bileşikler de süblimleşme özelliğine sahiptir. Evlerimizde de sıklıkla kullandığımız bileşiklerden biri olan naftalin, süblimleşen ender bileşiklerden biridir.
Son Yorumlar