Günümüzde hayati riske neden olan hastalıkların başında gelen kanser, her iki cinsiyette de sık görülüyor. Bayanlarda en sık görülen kanserlerin başında göğüs kanseri gelirken, erkeklerde ise prostat kanseri başı çekiyor. Erkeklerde ömür konforunu bozan ve hayati riske yol açabilen prostat kanseri konusunda toplumda hala pek çok yanlış inanış bulunuyor. Bu yanlış inanışlar hem prostat kanserinde erken tanıyı geciktiriyor hem de hastaların tedaviye bakış açısını olumsuz etkileyebiliyor. Halbuki yanlışsız bilgiyle hareket edilerek erken teşhis ve hastaya özel planlaması yapılması sayesinde prostat kanseri tedavi edilebiliyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Turhan Çaşkurlu, prostat kanseriyle ilgili gerçek bilinen yanlışlar hakkında bilgi verdi.
1 – “Genç yaşta prostat kanseri olmaz”
Prostat kanseri çoklukla ileri yaşlarda görülse de, genç erkeklerde de ortaya çıkabilir. Bu nedenle genç yaşlarda prostat kanseri olmaz üzere bir görüş yanlıştır. Prostat kanseri yalnızca ileri yaş erkeklerin hastalığı değildir. Prostat kanseri 40 yaş altındaki erkeklerde de ender olsa da görülebilir. Genetik faktörler ile aile hikayesi dikkate alınmalı, bu riskler varsa genç yaşlarda tertipli doktor kontrolleri ve gerekli görülen testler yapılmalıdır.
2- “PSA testi için 50 yaşını bekleyin”
PSA testini yaptırmak için sabit bir yaş yoktur. Yanlışsız yaş kişinin genetik yatkınlığına nazaran değişir. Ailede prostat kanseri geçmişi olmayan ve rastgele bir şikayeti bulunmayan şahıslar birinci PSA testini 50 yaşında yaptırabilir. Baba, kardeş üzere birinci derece yakınlarında prostat kanseri olan şahısların ise PSA testini 40-45 yaş üzere daha erken devirde yaptırması gerekir. Şayet kişinin 3 yakınında prostat kanseri varsa bu genetik yatkınlığın olabileceğini gösterir. Bu durumda 40 yaşında PSA testi yaptırılması daha uygundur. Prostat kanserine dair semptomların varlığı kelam mevzusuysa, kişi hangi yaşta olursa olsun, çabucak doktor kontrolü ile PSA testini yaptırmalıdır.
3- “Prostat kanseri sessizce ilerler, belirti vermez”
Kanser sinsi bir hastalık olsa da her vakit sessiz ilerlemez. Bunun için kanser belirtileri konusunda farkındalık kazanmak gerekir. Prostat kanseri aslında bireyler tarafından çok önemsenmeyen birçok belirti ile erken periyotta işaret verir. Sık idrara çıkma ve gece idrara kalkma, idrar akışında zayıflama ve kanama, idrar yaparken ağrı, mesanede tam boşalmanın hissedilmemesi, idrar sonrasında idrar damlamasının devam etmesi, idrar kaçırma, cinsel işlev bozuklukları üzere şikayetler prostat kanserinin habercisi olabilir. Bu belirtiler varsa dikkatli olunmalı ve doktor kontrolü ihmal edilmemelidir.
4- “Her prostat büyümesi kansere dönüşür”
Genellikle prostat büyümesi ve prostat kanserinin tıpkı şey olduğu düşünülmektedir. Prostat büyümesi ve prostat kanseri birbirinden farklı durumlardır. Her iki hastalık da prostat bezini tesirler; lakin ortaya çıkma nedenleri ve yaratabileceği sonuçlar farklıdır. Prostat büyümesi, idrar semptomlarına neden olur; ancak prostat kanseri malign hücrelerin denetimsiz çoğalmasıdır. Âlâ huylu prostat büyümeleri ise kansere dönüşmez; zira âlâ huylu prostat büyümesi prostatın iç kısmında, prostat kanseri ise dış kısmından gelişir. Yani farklı iki bölge vardır. Bu nedenle prostat büyümesi nedeniyle operasyon geçiren şahıslar “prostatımı aldırdım, artık medikal denetime gerek yok” diye düşünmemelidir.
5- “PSA kıymetim yüksek prostat kanseriyim”
PSA testi, erkeklerin prostat hastalıklarıyla ilgili kıymetleri ortaya koyan bir kan testidir. PSA pahasının yüksek olması çabucak kişinin prostat kanseri olduğunu manasına gelmez. Tıpkı biçimde PSA’nın düşük olması da kişinin kanser riski taşımadığını göstermez. Bazı prostat kanseri olaylarında PSA düzeyi düşük çıkabilir. Bu sebeple yalnızca PSA testine bakılarak prostat kanseri tanısı konulamaz. PSA testine bakılıp yorumlanırsa kimi kanser olayları atlanabilir. Bu noktada detaylı muayene ehemmiyet kazanır. Prostat kanseri tanısı; aile hikayesi, kan ve idrar analizleri, ultrasonografi, idrar akım testi, parmak muayene, biyopsi üzere değerlendirmeler sonucunda konulur.
6- “Sık cinsel alaka prostat kanserine karşı korur”
Toplumda yaygın ve yanlış olan bir inanış da sık cinsel ilginin prostat kanserine karşı esirgeyici olabileceğidir. Sık cinsel bağ ya da boşalmanın erkeklerde prostat kanseri riskini azalttığına dair kesin bir delil yoktur. Cinsel alaka sıklığı ve prostat kanseri gelişme riski ortasında bir ilişkinin olup olmadığın dair araştırmalar sürse de; asıl olarak prostat kanserinin gelişiminde genetik faktörler, yaş, hormon seviyeleri ve ömür şekli üzere birçok farklı öge rol oynamaktadır. Hasılı cinsel ilginin sıklığı prostat kanserinde tek başına hastalığı önleyici bir faktör olmaz. Erkeklerde sık boşalma prostat kanserine karşı direkt bir muhafaza sağlamaz. Tertipli doktor kontrolleri, PSA testi yaptırmak prostat sıhhatini muhafazanın en tesirli teknikleridir.
7- “Bu besinleri tüketirseniz prostat kanserine yakalanmazsınız”
Prostat kanserine karşı kesin olarak hami bir besin bulunmamaktadır. Ancak sağlıklı ve istikrarlı beslenme, prostat kanseri gelişme riskini azaltmaya ya da hastalığın ilerlemesini önlemeye yardımcı olabilir. Yeşil çay, domates, brokoli, lahana, soya fasulyesi üzere baklagiller prostat kanseri riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Şunu unutmamalıyız ki; tek başına beslenme ile prostat kanserinin önlenmesi mümkün olmaz. Prostat kanseri ile uğraş etmek için kişinin ülkü kilosunu muhafazası, besin çeşitliliğine ehemmiyet verip zerzevat ve meyve tüketmesi, doymuş yağ tüketimini azaltması, nizamlı antrenman yapması, sigara ve alkol tüketimini sonlandırması ve rutin doktor kontrollerini mutlaka yaptırması gerekir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
