Mars yörüngesindeki uydulardan gelen verileri kullanan bilim insanları, yakın zaman önce gerçekleşmiş volkanik faaliyetlere ilişkin kanıtlara ulaştı. Bu da Kızıl Gezegen’de Dünya dışı yaşam arayışlarında büyük bir atılımı temsil edebilir.
Mars’la ilgili çoğu kayıt, Kızıl Gezegen’in 3 ila 4 milyar yıl önce volkanik açıdan etkin olduğunu ve bazı konumlardaki daha küçük patlamaların muhtemelen 3 milyon yıl gibi yakın bir zamana kadar sürdüğünü göstermişti. Ancak hakemli bilimsel dergi Icarus’ta yayımlanan yeni çalışma, patlamaların son 50 bin yılda gerçekleşmiş olabileceğine ilişkin kanıtlara işaret ediyor.
ABD’nin Arizona eyaletindeki Gezegen Bilim Enstitüsü’de araştırmacı bilim insanı olan makalenin başyazarı David Horvath, “Bu, Mars’ta şimdiye dek belgelenmiş en yakın tarihli volkanik birikim olabilir. Eğer Mars’ın jeolojik tarihini tek bir güne sığdırsaydık bunun gerçekleşmesi, en son saniyeye denk gelirdi” diye konuştu.
Uydu verilerini analiz eden bilim insanları, 32 kilometre uzunluğundaki volkanik bir çatlağın etrafında 12 kilometre genişliğinde düz ve koyu renkli bir birikimin kanıtına ulaştı. Bu özellikler, birikimin bir patlama sonucu oluştuğuna işaret ediyordu.
Arizona Üniversitesi, Ay ve Gezegen Laboratuvarı’nda doçent olan, çalışmanın kıdemli yazarı Jeff Andrews-Hanna, “Bu birikimi ilk fark ettiğimizde bunun özel bir şey olduğunu anlamıştık” dedi.
Andrews-Hanna,“Bu birikim bölgede veya Mars’ın tamamında bulunan hiçbir şeye benzemiyordu ve özellikleri Ay veya Merkür’deki eski volkanik patlamaların oluşturduklarına daha çok benziyordu” diye ekledi.
Verilerin ileri analizlerinde araştırmacılar materyalin özellikleri, bileşimi ve dağılımının, çalkalanmış bir gazlı bir içeceğin açılmasına benzeyen, piroklastik patlama ismi verilen ve genleşen gazdan kaynaklanan bir magma patlaması türünden beklenenle örtüştüğü sonucuna ulaştı.
Araştırmacılara göre patlama sahası Kızıl Gezegen’deki sismik aktiviteleri inceleyen ve 2018’den bu yana “Mars sarsıntıları” arayan NASA’nın InSight yer aracından yaklaşık bin 600 kilometre uzakta bulunuyor.
NASA, Dünya’daki depremlerin Mars’taki bu eşdeğerlerinin, Cerberus Fossae ismi verilen, çatlaklar ve yarıkların bulunduğu volkanik sistemin çevresindeki bölgeden köken aldığını keşfetmişti. Güncel çalışmalar da bunlara gezegen yüzeyinin altındaki magma hareketlerinin neden olabileceği olasılığına işaret etmişti.
Horvath, “Bu birikimin genç yaşı, Mars’ta volkanik etkinliğin hala var olma ihtimalini kesinlikle arttırıyor ve InSight görevinin saptadığı son Mars sarsıntılarının Cerberus Fossae kaynaklı olması ilgi çekici” ifadelerini kullandı.
Bilim insanları bu türden volkanik birikimlerin Mars yüzeyinin altında yakın geçmişte yaşanabilir koşulların bulunması ihtimalini de artırdığını düşünüyor.
Horvarth, “Yükselen magma ve bu bölgedeki donmuş alt tabakanın etkileşimi, epey yakın bir zamanda mikrobiyal yaşam için uygun koşullar sağlamış olabilir ve bu da bölgede varlığını koruyan yaşam bulunması ihtimalini artırıyor” dedi.
Yeni çalışmada açıklanan volkanik birikimler, InSight’ın gezegende açığa çıkardığı sismik uğultunun kanıtları ve NASA’nın MAVEN yörünge aracının saptadığı, yeraltından gelen olası metan salımları bir araya geldiğinde bilim insanları, Mars’ın “soğuk, durgun bir gezegenden çok uzak” olduğunu düşünüyor.
Andrews-Hanna, “Tüm bu veriler aynı hikayeyi anlatıyor gibi görünüyor. Mars ölü değil” diye konuştu.
Kaynak: Independent Türkçe
Son Yorumlar