Çin’in kontrolden çıkan devasa
roketi, kimseye zarar vermeden okyanusa düşmüş olsa da çok önemli bir sorunu
gündeme getirdi: Uzayda giderek büyüyen enkaz yığını.
Nisan sonunda fırlatılan Uzun
Yürüyüş 5B (Chang Zheng 5B / Long March 5B) isimli roket, kontrolden çıkınca
dünya genelinde endişe yaratmıştı. Çin’in yerli uzay istasyonu inşaatı için
yörüngeye fırlattığı yaklaşık 20 tonluk roket, sonunda Hint Okyanusu’na düşmüş
ve herkes rahat bir nefes almıştı.
Independent Türkçe’nin derlediği habere göre, bilim insanları
yörüngedeki diğer enkazın yarattığı tehlikelerin devam ettiğini vurguluyor.
Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden astrofizikçi Jonathan McDowell’e
göre bu olay tarihteki en büyük 4. kontrolsüz düşüş oldu.
Bir numarada 1979’da Skylab uzay
istasyonunun düşüşüyle ABD yer alıyor. İkinci sırada Saturn V roketinin 1975’te
düşen S-II-13 parçasıyla yine ABD var. Üçüncü sırada 1991’de atmosfere
kontrolsüzce giren, Salyut 7 uzay istasyonuna ait bir modülle Rusya bulunuyor.
Bu durum, yörüngedeki uzay aracı
parçalarının Dünya’yı sıklıkla tehdit ettiğini gösteriyor. Ancak uzay çöpleri,
yeryüzüne düştüğünde değil, aynı zamanda yörüngede de sorun yaratıyor.
Örneğin geçen yıl yapılan bir
araştırma, Dünya yörüngesindeki en tehlikeli 50 uzay çöpünü ortaya çıkarmıştı.
Listedekilerin 35’i roket, 8’i ise uydu. İlk 20 sırada yer alan cisimler
Sovyetler Birliği ve Rusya’nın 1987 ile 2007 arasında uzaya yolladığı büyük
roketlerden oluşuyor.
Üstelik bu cisimlerden herhangi
ikisi çarpışırsa sonuçlar felakete yol açabilir ve binlerce yeni tehlikeli uzay
çöpü yaratabilir. Avrupa Uzay Ajansı’na göre şu
anda Dünya yörüngesinde ıskartaya çıkarılmış yaklaşık 3 bin uydu bulunuyor.
Yörüngede ayrıca 10 santimetreden
büyük, 900 bin, bir santimetreden büyük 128 milyon, bir milimetreden büyük 34
bin nesne mevcut. Çok sayıdaki nesnelerden herhangi
biri, yörüngedeki çalışan uydulara veya uzay araçlarına ciddi şekilde zarar
verme potansiyeli taşıyor.
Örneğin 2009’da Iridium isimli
aktif bir ABD uydusuyla Kosmos adlı ıskartaya çıkarılmış Rus uydusu çarpışmış
ve yeni, tehlikeli bir enkaz bulutu oluşmuştu.
İşte bu nedenle Çin’in uzay çöpü
okyanusa düştüğüne bilim insanlarının aklında bir soru bıraktı:
Bir sonraki de okyanusa isabet
edecek mi?
Buradan hareketle McDowell,
“Görünüşe göre Çin kumarı kazandı” diye konuştu. Ancak ülkeler ve şirketler,
uzaydaki çöplerini temizleyemezse bu kumar devam edecek.
Son Yorumlar