Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Burcu Etraflı, hava sıcaklığı ve yangın devrinde hayvan sıhhatini bekleyen tehlikeleri kıymetlendirdi.
‘Önce soğutun, sonra taşıyın’
Evcil hayvan sahiplerine kritik bir hatırlatmada bulunan Dr. Öğr. Üyesi Burcu Etraflı, “Bir hayvanın sıcak çarpması geçirmesi için havanın her vakit ‘sıcak’ olması gerekmez. Sıcak havalarda çok idman yapmak yahut havalandırması düzgün olmayan sıcak yahut nemli bir ortamda kalmak, hayvanların süratle çok ısınmasına neden olabilir. Evcil hayvanınızın çok ısındığından endişeleniyorsanız, çabucak harekete geçmelisiniz. Isı çarpması geçiren köpek ve kediler için acil birinci yardım müdahalesi olarak ‘önce soğutun, sonra taşıyın’ öneriyoruz. Sahipleri en kısa müddette veteriner tabibe başvurmalıdır.” diye konuştu.
Aşırı kilolular havadan daha çok etkileniyor!
Bazı hayvanların sıcak havalardan daha fazla etkilendiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Burcu Etraflı, “Aşırı kilolu hayvanlar, Pug ve Fransız Bulldog üzere basık yüzlü ırklar yahut İran kedileri üzere dar hava yollarına sahip hayvan ırkları, kalın tüylü evcil hayvanlar, yaşlı ya da çok genç hayvanlar, bilhassa teneffüs yolu, akciğer yahut kalp meseleleri üzere evvelce var olan rahatsızlıkları olan hayvanlar risk altındadır.” dedi.
Evcil hayvanlarda sıcak çarpmasının erken belirtileri neler?
Evcil hayvanlarda sıcak çarpmasının belirtilerine işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Burcu Etraflı, “Evcil hayvanlarda sıcak çarpmasının erken belirtileri köpeklerde ve kedilerde benzeridir (kedilerde belirtiler çoklukla daha belirsizdir) ve şunları içerebilir; süratli nefes alma, sıcak çarpması kötüleştikçe sorunlu yahut gürültülü nefes almaya dönüşebilir. Huzursuzluk yahut istemsiz hareket, volta atma, gölge yahut su arama davranışlarının ortaya çıkması, 40°C’nin üzerinde beden ısısı, salya akışı, kırmızı lisan yahut diş etleri, artan kalp atış suratı, kusma yahut ishal belirtiler ortasında yer almaktadır. Evcil hayvanlarda sıcak çarpmasının ileri evrelerinde ise; uyuşukluk, baş karışıklığı, halsizlik yahut bayılma, nöbetler ortaya çıkar.” halinde konuştu.
Köpeklerde ve kedilerde sıcak çarpmasının erken belirtilerinin birinci başta basitçe gözden kaçabileceğini tabir eden Dr. Çevreli, “Köpekler sıkıntıya karşın oynamaya devam edebilirken, kediler sessizce geri çekilip saklanabilirler.” tabirinde bulundu.
Soğutmak için buz üzere su kullanmayın!
Evcil hayvanında sıcak çarpmasından şüphelenen sahipler için hayati birinci yardım adımlarını paylaşan Dr. Öğr. Üyesi Burcu Etraflı, şöyle devam etti:
“Evcil hayvanınızı serin bir yere, tercihen düzgün havalandırılan bir yere götürün yahut vantilatör kullanın. Az ölçüde su verin (içmeye zorlamayın). Soğuk suya batırma, genç ve sağlıklı köpekler için tesirli bir yaklaşımdır. Buharlaştırma usulünde ise; köpeğinizinkinden daha soğuk olan rastgele bir sıcaklıktaki suyu üzerlerine dökmek ve yaşlı köpekler yahut altta yatan sıhhat sıkıntıları olan köpekler için esinti, vantilatör yahut klimadan gelen hava hareketiyle birleştirmek (buharlaştırıcı soğutma) kıymetli. Buharlaştırma yolunu kullanamıyorsanız, üzerlerine soğuk su dökerek/hortumla tutarak serinletin. Buz üzere su kullanmamak kıymetlidir. Zira bu, cilde giden kan akışını azaltabilir, serinleme yeteneklerini azaltabilir yahut hatta titremelerine neden olarak ısı üretimini artırabilir.
Evcil hayvanınız yeterli görünse bile, aksi belirtilmedikçe, denetim ettirmeniz kıymetlidir, zira sıcak çarpmasının daha önemli belirtileri çabucak ortaya çıkmayabilir. Evcil hayvanınızı serin ve ıslak bir havluya sarın ve havluyu serin ve ıslak bir havluyla değiştirmeye devam edin. Havluyu evcil hayvanınızın üzerinde bırakmayın, zira bu ısınabilir. Daha büyük evcil hayvanlar için, yavaşça hortumla yıkayın yahut soğuk suyla yıkayın, akabinde başına ve karnına soğuk havlu uygulayın.”
Evcil hayvanlarınızı asla otomobillerde bırakmayın; ‘bir dakikalığına bile’
Evcil hayvanlar için inançlı ve serin bir ortam yaratmanın ipuçlarını da veren Dr. Öğr. Üyesi Burcu Etraflı, “Perdeleri kapatın; güneş alan pencerelerde ısı birikmesini önleyin. Hava akışını teşvik edin; vantilatör kullanın yahut iç kapıları açık bırakın. Islak mama verin; beslenmelerine su kazandırır. Birden fazla su kabı koyun; bilhassa en sevdikleri yerlere. Sık sık fırçalayın; uzun tüylü kedilerin daha serin kalmasına yardımcı olur. Evcil hayvanlarınızı asla otomobillerde bırakmayın; ‘bir dakikalığına bile’. Kapalı verandalardan yahut kış bahçelerinden kaçının; bunlar süratle ısınır. Soğutma eserleri kullanın; evcil hayvanlar için inançlı paspaslar yahut vantilatörler üzere. Sıcak günlerde idmanı kısıtlayın (köpekler günün en sıcak saatlerinden kaçınmak için sabahın erken saatlerinde yahut akşamın geç saatlerinde yürüyüşe çıkarılmalıdır.) Yürüyüşlerde yanınızda su şişesi bulundurun. Unutmayın, sıcak kaldırımlar patileri yakabilir! Pati müdafaası kullanın; bot yahut pati mumu üzere.” dedi.
Tıraş ettirmek daha da ısınmasına neden oluyor
Tıraş ettirmenin serinlemeye yardımcı olup olmadığı konusuna da değinen Dr. Öğr. Üyesi Burcu Etraflı, “Evcil hayvanınızı tıraş ederseniz, onun doğal beden ısısı sistemine müdahale etmiş olursunuz ve bu da rahatsızlığa ve çok ısınmaya yol açabilir. Evcil hayvanınızın tüyleri yalnızca beden ısısını denetim etmekle kalmaz, birebir vakitte güneş yanığını önler ve cilt kanserinden korunmasına yardımcı olur.” tabirinde bulundu.
Sokakta yaşayan hayvanlar için sıcak havaların getirdiği risklerin daha da büyük olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Burcu Etraflı, “Daima elinizle test edin. Avucunuzun için çok sıcaksa, patileri için de çok sıcaktır. Islak mama verin; beslenmelerine su kazandırır. ‘Bir kap su’ hakikaten hayat kurtarır. Birden fazla su kabı koyun ve günlük taze ve serin su ile değiştirin.” diye konuştu.
Yangınlar evcil hayvanları da etkiliyor
Orman yangınlarının, yalnızca yaban hayatını değil, evcil ve sokak hayvanlarını da tehdit ettiğini söz eden Dr. Öğr. Üyesi Burcu Etraflı, “Dumanın tesirlerini kendiniz görebiliyor yahut hissedebiliyorsanız hem evcil hayvanlarınızı hem de yaban hayatındaki hayvanları inançta tutmak için tedbirler almalısınız. Kalp-damar yahut teneffüs yolu hastalığı olan hayvanlar bilhassa dumandan ötürü risk altındadır ve hava kalitesinin düşük olduğu tüm periyotlarda yakından izlenmelidir. Hayvanlarda mümkün duman yahut toz tahrişi belirtilerini arayın. Yangın sonrası öksürük yahut öğürme, ağız açık nefes alma ve nefes alırken artan ses dahil olmak üzere nefes almada zorluk, göz tahrişi ve çok sulanma, boğaz yahut ağız iltihabı, burun akıntısı, artan teneffüs suratı, yorgunluk yahut halsizlik, taraf kaybı yahut tökezleme, iştah azalması ve/veya susuzluk belirtilerinden rastgele biri görüldüğünde derhal veterinere başvurulması gerekiyor.” biçiminde konuştu.
İlk yardımda neler yapılmalı?
Yangın sırasındaki birinci yardıma da değinen Dr. Öğr. Üyesi Burcu Etraflı, “Hayvanı yakalayın ve inançlı bir alana götürün. Bedenin yıkanması- soğutma tesiri ve yabancı cisimlerin atılması. Yanıkların soğutulması. Yaralıysa hareket kabiliyetini azaltmak için atel ve bandaj uygulaması. Sakinleştirici cihazlar- çanta, havlu, kutu. Gerilim yönetimi- gürültüyü en aza indirme, elle tutma. Hastayı veteriner tedavisi için nakledin.” halinde kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
