Günümüzde sağlıklı ve uzun hayat, yani longevity, tıbbın en heyecan verici başlıklarından biri. Bilimsel araştırmalar gösteriyor ki, yaşlanma en görünür haliyle cildimizde olsa da aslında hücrelerimizin çekirdeğinde başlıyor. Ve burada kilit rolü oynayan yapıların başında telomerler geliyor. Telomerlerin kısalığı ya da uzunluğunun insanın ömür mühleti ve hastalık riskleriyle birebir temaslı olduğunu belirten Acıbadem Life İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Burak Can biyolojik yaşlanma olarak isimlendirilen bu sürecin yavaşlatılabileceğine dikkat çekerek sağlıklı ve uzun yaşama dair 6 öneriyi anlattı.
ÖMÜR DEDİĞİN TELOMERE Mİ BAĞLI?
Son yılların en sık araştırılan mevzularının başında longevity yani sağlıklı ve uzun ömür kavramı geliyor. Her geçen gün bu alanda daha fazla araştırmanın yapılmasıyla birlikte yaşlanmanın hücre çekirdeğinden başladığı belirlendi. Hücre çekirdeğinin içinde genlerimizin kromozom ismi verilen bükülmüş, çift sarmallı DNA molekülleri olarak düzenlendiğini ve kromozomların uçlarında telomer ismi verilen DNA uzantılarının bulunduğunu belirten Acıbadem Life İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Burak Can, “Telomerler, kromozom uçlarının yıpranmasını ve birbirine yapışmasını önleyerek organizmanın genetik bilgisini yok etmesini yahut karıştırmasını önledikleri için ayakkabı bağcıklarındaki plastik uçlara benzetilebilir. Bir hücre her bölündüğünde, telomerler kısalır. Çok kısaldıklarında, hücre artık bölünemez; inaktif yahut “yaşlı” hale gelir yahut ölür. Bu kısalma süreci yaşlanma, kanser ve daha yüksek mevt riskiyle ilişkilidir” diye konuştu.
TELOMERLER KISALDIKÇA HASTALIKLAR BAŞLIYOR
Telomer kısalmasının hücre yaşlanmasının temel sistemi olduğunun altını çizen Acıbadem Life İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Burak Can, “ Telomer kısalması çok sayıda hastalıkla direkt ya da dolaylı olarak temaslıdır. Kalp-damar hastalıkları, Alzheimer ve Parkinson üzere nörodejeneratif hastalıklar, diyabet – obezite – insülin direnci üzere metabolik hastalıklar, osteoporoz ve kanser ile alakalıdır. Bunun yanı sıra birtakım genetik bozukluklar nedeniyle de telomerler olağandan çok daha süratli ve erken kısalabilir. Bu da aplastik anemi, akciğer sertleşmesi (pulmoner fibrozis) ve karaciğer sertleşmesi (fibrozis – siroz) üzere önemli hastalıkların ortaya çıkmasıyla bağlı olabilir” dedi.
TELOMERLER UZATILABİLİR Mİ?
Bilim dünyası artık bu sorunun cevabını arıyor; “Telomerlerin uzatılması sağlanabilir mi?” Acıbadem Life İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Burak Can, telomerlerin uzamasını sağlayacak kesin bir tahlilin şu an için olmadığını fakat telomer kısalmasını yavaşlatmanın mümkün olduğunu belirtti. İşte sağlıklı ve uzun hayatı sağlayacak, telomerlerinizi koruyacak 6 teklif;
Sağlıklı beslenin
Antioksidan açısından varlıklı besinlerle (meyve, zerzevat, bakliyatlar, sağlıklı yağlar) beslenmek, oksidatif gerilimi ve inflamasyonu azaltarak telomerlerin korunmasına yardımcı olur. İşlenmiş besinlerden, çok şeker ve doymuş yağlardan kaçınmak değerlidir.
Düzenli idman yapın
Düzenli spor yapmak longevity için olmazsa olmazlardan. Aerobik antrenman hücre yaşlanmasını yavaşlatmada en tesirli antrenman hali.
Stresinizi yönetin
Kronik gerilimin telomer kısalmasını hızlandırdığı araştırmalarda gösterilmiştir. Meditasyon, yoga ve öbür gerilim azaltma teknikleri telomer sıhhati için yararlıdır.
Yeterli ve kaliteli uyku uyuyun
Kaliteli bir uyku sağlıklı ve uzun ömür için epey değerli ayrıntılardan biri. Gece 23:00’dan evvel yatmak, 22 santigrat derecenin altında yani serin, karanlık ve sessiz bir ortamda uyumak önerilir.
Sağlıklı kilonuzu koruyun
Obezite, bedende inflamasyonu yani iltihabı artırarak telomer kısalmasına tesir edebilir. Bu nedenle sağlıklı kiloyu korumak sağlıklı ve uzun ömür için kıymetli.
Bağırsak sıhhatinize değer verin
Acıbadem Life İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Burak Can, “Dengeli bir bağırsak mikrobiyomu, bağışıklık sistemini dayanaklar, kronik iltihabı azaltır ve telomer kısalmasını yavaşlatmaya katkı sağlayabilir. Sağlıklı bir mikrobiyota için mevsiminde, liften varlıklı zerzevat ve meyveler, fermente besinler (yoğurt, kefir, turşu gibi) ve tam tahıllar tüketilmesi önerilir” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
