Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, antibiyotiklerin gerçek ve şuurlu kullanımının kıymeti, direnç gelişimi ve halk sıhhatine tesirleri hakkında bilgi verdi.
Antibiyotik direnci, tedavi edilebilen hastalıkları giderek daha ölümcül hale getiriyor!
Önemli bir çalışmanın, antimikrobiyal dirençle (AMR) temaslı çocuk vefatlarında rahatsız edici bir artış olduğunu ortaya koyduğunu lisana getiren Dr. Dilek Leyla Mamçu, “ESCMID Global 2025 konferansında sunulan bu araştırma değerli bir direnç riski taşıyan ve dünyada kullanım oranları izlenen ‘dikkat antibiyotikleri’nin kullanımlarının Güneydoğu Asya’da yüzde 160 ve Afrika’da yüzde 126 oranında arttığını gösteriyor.” dedi.
Yaygın antibiyotiklerin aktifliğini yitirdikçe, zatürre, sepsis ve ishalli hastalıklar üzere daha evvel tedavi edilebilen durumların etkilenen bölgelerdeki çocuklar için giderek daha ölümcül hale geldiğine dikkat çeken Dr. Mamçu, “Çalışma, bu kısır döngünün düşük ve orta gelirli ülkeleri orantısız bir halde nasıl etkilediğini vurguluyor. Her ne kadar kesin bir sayı yoksa da bilhassa gelişmekte olan ülkelerdeki çocuk ölümlerinin kıymetli bir kısmının dirençli bakterilerle oluşan enfeksiyonlar olduğu öngörülüyor.” açıklamasını yaptı.
Doğru antibiyotik kullanımı için, enfeksiyonun varlığı kesinlikle sorgulanmalı!
Doğru ilaç kullanımının hastanın kişisel gereksinimlerine en uygun ilacın, uygun dozda, yeterli müddette ve en düşük maliyetle verilmesi olarak tanımlandığını tabir eden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Doğru antibiyotik kullanımı için, mikrobiyolojik olarak kanıtlanmış bakteriyel bir enfeksiyonun varlığı kesinlikle sorgulanmalıdır.” dedi.
Dr. Mamçu, teşhis açısından gerekli kıymetlendirme yapılmadan ve enfeksiyon olmaksızın antibiyotik kullanılmasının, seçilen antibiyotiğin yanlış olması, antibiyotik dozunun yetersiz yahut çok olması, doz aralıklarının uygunsuz olması üzere sonuçlara yol açabileceğini ve bu üzere durumlarda antibiyotiklerin uygun kullanılmamış olacağını vurguladı.
Gelişen direnç bütün insanlığı tehdit edecek düzeyde!
Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2024 tarihli raporuna nazaran, 2050 yılına kadar antibiyotik direnci nedeniyle yılda 10 milyon kişinin hayatını kaybedebileceğinin öngörüldüğünü hatırlatan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Gelişen direnç ne yazık ki bütün insanlığı tehdit edecek seviyede.” dedi.
Antibiyotiklerin yalnızca insan sıhhatinde değil hayvan yetiştiriciliği ve tarım alanında da kullanıldığına değinen Dr. Mamçu, “Tüm dünyada yaygın ve denetimsiz kullanılmaları, besin, su, etraf yoluyla dirençli bakterilerin çok daha kolay yayılmasına ve beşere geçmesine neden oluyor. Bu nedenle antibiyotik direnci insan, hayvan ve etraf sıhhatini bir ortada içeren, ulusal ve memleketler arası siyasetlerle ‘tek sağlık’ başlığı altında bütüncül olarak ele alınması gereken bir bahis.” formunda konuştu.
Dirençli mikroorganizmalar önemli bir sıhhat tehdidi oluşturuyor!
Ülkemizde yazılan her 100 reçetenin 14’ünde en az bir antibiyotik yer aldığını kaydeden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Antibiyotikler tüketilen ilaçlar listesinde maliyet ve kullanım oranı açısından ikinci sırada yer alıyor.” dedi.
Son yıllarda antibiyotiklerin lakin doktor reçetesi ile satılabilmesinin bu manada çok kıymetli bir fayda sağladığını lisana getiren Dr. Mamçu, şunları söyledi:
“Antibiyotiklerin yanlışsız kullanılması için yürütülen faaliyetler sonucunda antibiyotik tüketiminde bir ölçü azalma olsa da, hem antibiyotik tüketimi hem de antimikrobiyal direnç açısından istenilen düzeylere erişilemedi. Dirençli mikroorganizmalarla gelişen enfeksiyonlar özellikle de ağır bakım ortamında ve bağışıklık sistemi zayıflamış hastalarda önemli bir sıhhat tehdidi oluşturuyor. Dirençli bakterilerin neden olduğu bu hastalıklar, tedaviye de dirençli olup, hastanede yatış müddetlerinin uzamasına ve bununla ilgili komplikasyonların gelişmesine, vefat ve hastalığa yakalanma oranlarında artışa neden oluyor. Koordineli global siyasetler, bilhassa yüksek riskli bölgeler için geliştirilen antibiyotik idaresi programları ve alt yapı takviyeleri umut veriyor.”
Antibiyotik gerekip gerekmediğine karar verme yetkisi sadece doktora ait!
Antibiyotiklerin tesirli ve inançlı kullanılması için tekliflerde bulunan Dr. Dilek Leyla Mamçu, sözlerini şöyle tamamladı:
“İlk ve en değerli adım hekimin talimatlarına uymak. Antibiyotikler her vakit bir doktor reçetesi ile alınmalı. Hekiminizin belirlediği dozajı, sıklığı ve tedavi müddetini tam olarak uygulayın. Antibiyotikleri tam olarak bitirin, reçetede belirtilen müddette büsbütün kullanın. Enfeksiyonun belirtileri geçse bile, ilacı erken bırakmak direnç gelişimine ve enfeksiyonun tekrarlamasına neden olabilir. Antibiyotiği nizamlı aralıklarla alın. Şayet bir dozu kaçırırsanız, olağan sürecinize geri dönün ve sonraki dozu vaktinde alın. Şayet rastgele bir yan tesir yahut rahatsızlık fark ederseniz, çabucak hekiminize başvurun. Antibiyotiğinizi değiştirmesi yahut dozajı ayarlaması gerekebilir.
Antibiyotiklerin hakikat ve sistemli kullanımı, enfeksiyonların tesirli bir biçimde tedavi edilmesine ve direnç gelişiminin önlenmesine yardımcı olur. Unutmayın; her boğaz ağrısı, baş ağrısı ve geniz akıntısının, antibiyotik kullanmayı gerektirecek bir durum olmayabilir. Antibiyotik gerekip gerekmediği konusunda karar verme yetkisi sadece doktora aittir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
