Dermatoloji Uzmanı Doç. Dr. Özlem Ekiz, “Güneşe çıkmadan önce güneşten koruyucu seçerken hem UVA hem de UVB’ye karşı koruma sağlayan geniş spektrumlu ürünler seçilmelidir. Güneş yanığı sonrası hekime başvurmak yerine, yanığa yoğurt ve diş macunu sürmek gibi bilimsel anlamda doğruluğu olmayan şehir efsanesi yöntemlere başvurmak sakıncalıdır” dedi.
Güneş yanığının, cildin güneş ışığından gelen ultravioleyeye (UV) çok fazla maruz kaldıktan birkaç saat sonra deride kızarıklık, sıcaklık hissi ve yanma ile kendini gösteren derinin geçici iltihabi bir reaksiyondu olduğunu söyleyen Doç. Dr. Özlem Ekiz, “Güneşe maruz kaldığımızda, bizim bronz görünmemize neden olan, derimize renk veren melanin isimli maddenin üretilmesi uyarılır. Ancak aşırı derecede güneş ışığına maruz kalınınca ve derimizi koruyan melanin maddesi yetersiz kalınca, güneş ışığı deriyi yakarak ağrı, kızarıklık ve ödem meydana getirmektedir. Kızarıklık, ağrı, şişme güneşten 2-4 saat sonra başlar, 24 saatte maksimuma ulaşır. Daha uzun süreli güneş hasarlarında ise içi su dolu baloncuklara bile sebep olabilmektedir. Açık tenli, mavi gözlü ve kırmızı veya sarı saçlı kişiler, vücutlarındaki melanin seviyeleri doğal olarak düşük olduğu için güneş yanığı açısından büyük risk altındadırlar” diye konuştu.
Gözlerde hassasiyet ve kızarıklık görülebilir
Güneş yanığının birey üzerindeki etkilerine değinen Doç. Dr. Özlem Ekiz, “Güneş yanığı nedeniyle deri renginde pembelik veya kızarıklık, deride dokunulduğunda sıcaklık artışı, ağrı veya hassasiyet, ödem, yanık oluşan alanlarda içi su dolu kabarcıklar oluşması, geniş bir alanda güneş yanığı oluşmuşsa baş ağrısı, mide bulantısı, ateş ve halsizlik bile ortaya çıkabilir. Bazen gözlerimiz bile güneşten etkilenebilir, gözlerde hassasiyet, kızarıklık ve batışma görülebilir” ifadelerini kullandı.
En az 30 koruma fakörlü kremler tercih edilmeli
Doç. Dr. Özlem Ekiz, güneş koruyucu seçerken hem UVA hem de UVB’ye karşı koruma sağlayan geniş spektrumlu ürünlerin seçilmesi gerektiğini belirtti. Ekiz, “Ortalama güneş alan bölgelerde kış aylarında SPF 15 kullanımı yeterli olsa da, yaz ayları için en az 30 koruma faktörlü kremler kullanılmalıdır” dedi.
Güneş koruyucu 30 dakika önce sürülmeli
Güneş kremi kullanırken dikkat edilmesi gerekenlere değinen Doç. Dr. Ekiz, “Güneşten koruyucular, dışarı çıkmadan 30 dakika önce sürülmeli, 2-4 saatte bir yenilenmelidir. Güneşe çıktıktan 30 dakika sonra yapılacak ilk tekrarın etkinliği artırdığı bildirilmektedir. Denizde ya da havuzda uzun süre kalınacağı dönemlerde suya dayanıklı formüller tercih edilmelidir. Güneşten koruyucular yüzme, aşırı aktivite ve kurulanma sonrası tekrar uygulanmalıdır. Güneşten koruyucuların etkili olabilmeleri açısından bol miktarda kullanımları çok önemlidir. Güneşten koruyucuların UV’ye maruz kalan tüm alanlara yeterli kalınlıkta, katman oluşturacak şekilde ovalamadan uygulanması gerekir” şeklinde konuştu.
Yanık sonrası ılık duş alınmalı ve bol su içilmeli
Doç. Dr. Özlem Ekiz, güneş yanığı sonrası sızıyı ve ağrıyı hafifletmek için uygulanacak tedavi yöntemleri ile ilgili şunları söyledi:
“Güneş yanığı meydana gelince ilk önce soğuk duş almak, klimalı soğuk ortamlarda bulunmak, ağrı, acı ve kırmızılık olan yerlere günde 3-4 kez soğuk su emdirilmiş steril bezler konularak atuşman yapmak hastanın şikayetlerini rahatlatacaktır. Sonrasında vücudumuza uygun nemlendirici kremler ile günde 2-3 kere nemlendirmek gerekmektedir. Ancak çok kalın, yağlı merhemler kullanılmamalıdır. Bu durum kişiyi daha sıcak tutarak terlemesini engeller, şikâyetlerinin artmasına neden olabilir. Güneş yanığında ağrı ve sıcaklık hissi, 48 saat kadar devam edebilmektedir. 1 hafta sonra da deride artık soyulmalar başlamaktadır. Şikâyetler azalıncaya veya yok oluncaya kadar nemlendirme işlemi de devam edilmelidir. Yanık yerine, diş macunu, yoğurt gibi ürünleri sürmek kesinlikle uygun değildir. Bunların hem faydası yoktur hem de temizlenmesi zordur. Ayrıca cildimizde daha fazla tahrişe neden olabilmektedirler. Yanık olduktan sonra bol su içilmelidir. Derinin su topladığı durumlarda, bir sağlık kuruluşuna veya dermatoloji uzmanına hemen başvurulmalıdır. Doktorun önereceği kremler, haplar ve uygulamalar ile hasta tedavi edilmelidir.”
Bu saatlere dikkat
Güneş yanığı tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğinin altını çizen Doç. Dr. Ekiz, “Güneş yanığının derecesine veya sürekli tekrarlayan güneş yanıkları oluşmasına bağlı olarak cildimizde kahve renkli lekeler ve çillenmeler ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca cildimizin daha hızlı yaşlanmasına ve hatta deri kanserlerine bile yol açabilmektedir” açıklamasında bulundu.
Aşırı derecede güneş ışığına maruz kalmak cilde zarar verebilir
Her ne kadar vücut için faydaları olsa da aşırı derecede güneş ışığına maruz kalmanın cildimiz için büyük zararlara sebep olabileceğini vurgulayan Doç. Dr. Özlem Ekiz, bu nedenle mümkün olduğu kadar güneş ışıklarının en dik olduğu saatler olan 10.00-14.00 arasında güneşten kaçınılması ve dışarı çıkmadan yarım saat önce mutlaka en az 30 F güneşten koruyucu sürülmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
