Dünya genelinde her yıl bir buçuk milyondan fazla beşerde ortaya çıkan baş-boyun bölgesi kanserleri ile ilgili risk, sigara kullananlarda 5- 25 kat daha fazla artırıyor. HPV virüsü, alkol ve güneş ışınlarının da sebep olabildiği bu kanser tipi, tümörün yerine nazaran farklı belirtilerle ortaya çıkıyor. Gırtlakta gelişen tümörler, ses değişikliği ve yutma zahmetiyle; burun bölgesine yerleşen makûs huylu tümörler ise geçmeyen burun tıkanıklıkları ve kanamalarıyla kendisini muhakkak edebiliyor. Tüm kanserlerin %10’unundan fazlasını oluşturan baş-boyun kanserleri erken teşhis ile bedenin öteki bölgelerine yayılması engellenerek tedavi edilebiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Seyit Mehmet Ceylan, baş-boyun kanserlerinin sebepleri, belirtileri ve tedavi formülleri hakkında bilgi verdi.
HPV aşısıyla baş-boyun kanseri riskini azaltabilirsiniz
Kanser çeşitleri içerisinde erkeklerde 5. bayanlarda ise 12. sırada olan baş- boyun bölgesi kanserlerine dünyada her yıl yaklaşık 890 bin kişi yakalanmaktadır. Baş- boyun bölgesinde bulunan tiroid ve özofagus kanserleriyle birlikte bu sayı 1,5 milyonun üzerine çıkmaktadır.
Kadınlarda tiroid, erkeklerde ise gırtlak (larinks) kanseri sıklık açısından birinci sıradadır. Tütün ve alkol kullanımı yanında Epstein Barr virüsü (EBV) ve insan papilloma virüsü de (HPV) baş-boyun bölgesi kanserlerinde kıymetli bir risk faktörünü oluşturmaktadır. Gelişmiş ülkelerde sigara kullanımı azalmasına karşın baş- boyun kanserlerindeki artışın bir nedeni olarak HPV enfekte kişi sayısındaki artış gösterilmektedir. HPV aşısı yaptırmak baş-boyun kanserleri açısından muhafaza sağlamaktadır. Oluşumu çevresel ve genetik sebeplerin yer aldığı komplike bir süreç olan baş-boyun kanserleri;
- Gırtlak (larinks) kanseri
- Ağız boşluğu( ağız tabanı, lisan, yanak mukozası vb.) kanserleri
- Dudak kanseri
- Yutak (farinks) kanseri
- Geniz (nazofarinks) kanseri
- Burun ve sinüs kaynaklı kanserler
- Tükürük bezinden köken alan kanserler olarak sıralanabilir. Bunlara ek olarak tiroid, özofagus (yemek borusu), baş boyun bölgesinde yer alan cilt kanserleri ve başka bağ dokusu kökenli kanserler, farklı kökenli olup baş boyun bölgesini tutan kanserler de baş boyun bölgesinde yer alır.
Tedaviye karşın geçmeyen burun tıkanıklığını hafife almayın
Gırtlakta gelişen tümörün birinci belirtisi ses değişikliği, uzunluğunda şişlik, yutma zahmeti, boğaz ağrısı olurken, burun, sinüsler ve nazofarinkste (genizde) yerleşen tümörler burun tıkanıklığı, burun kanaması, baş ve yüz ve kulak ağrılarına neden olabilmektedir. Gırtlaktaki tümörler uzun müddet ses değişiklikleri yapmadan ileri boyutlara ulaşabilmekte ve boyun bölgesine yayılabilmektedir. İki haftadan uzun süren ses değişikliği, burun tıkanıklıkları, katı besin yutulmasında zahmet, ağız içinde oluşan yaralar, yanakta yahut uzunluğunda çıkan ağrısız şişlikler baş-boyun bölgesi kanserlerinin belirtilerinden olabilir. Bu belirtileri yaşayan bireylerin bilhassa de sigara kullananların vakit kaybetmeden alanında uzman bir Kulak Burun Boğaz hastalıkları hekimine görünmesi gerekir.
Hastaya özel tedavi planlaması yapılıyor
Baş-boyun bölgesi kanserleri erken teşhis ile başarılı bir halde tedavi edilebilmektedir. Erken teşhis, tedavi süreçlerini kısaltarak işlev kayıplarını en aza indirmektedir. Kanserli bölge tedavi edilirken hastanın hayat kalitesini en az etkileyecek formüller tercih edilmektedir. Organ esirgeyici tedaviler, endoskopik yani kapalı sistemlerle gerçekleştirilen cerrahi seçenekler tercih edilmektedir. Günümüzde uygulanan çağdaş yaklaşım baş boyun kanserli hastaların multidisipliner usulle tedavi edilmesine yöneliktir. Tedavi sürecinde medikal onkolog, radyasyon onkoloğu ve baş boyun cerrahı etkin rol oynamaktadır.
Lazerle endoskopik ameliyat hastanede kalış müddetini azaltıyor
Baş-boyun bölgesi kanserlerine yönelik tedavi seçeneklerinde yalnızca cerrahi ya da radyoterapi olabileceği üzere; ileri evre tümörlerde cerrahi, radyoterapi ve kemoterapiden oluşan kombine tedaviler de uygulanabilmektedir. Son yıllarda öne çıkan immunoterapi tekniği de baş-boyun kanserlerinin tedavisinde umut vadeden bir uygulamadır. Baş-boyun bölgesi kanserlerinin tedavi süreçlerinde cerrahi tedavi değerli bir yere sahiptir. Uygulanacak cerrahi seçenekler ve uygulanma biçimi hakkında hastanın gereğince bilgilendirilmesi ve karar süreçlerine bilgilendirilmiş bir formda iştirakinin sağlanması yeni yaklaşımın kıymetli bir modülünü oluşturmaktadır. Günümüzde tedaviye yönelik bu yaklaşım kadar değer kazanan bir diğer prensip de ömür kalitesinin korunmasıdır. Ömür kalitesinin korunması günümüzde ilaç ve ışın tedavisindeki gelişmeler kadar cerrahi tedavilerin de teknolojik gelişmeler doğrultusunda evrim geçirmesiyle mümkün olabilmektedir. Günümüzde en çok değişen cerrahi yaklaşım endoskopik olarak yapılan kapalı ameliyatların tartı kazanmasıdır. Lazer yardımıyla endoskopik olarak gerçekleştirilen larinks (gırtlak) kanseri ameliyatları güzelleşmenin süratli olması ve hasebiyle daha az hastanede kalma üzere avantajlara sahiptir. Burun ve sinüs tümörlerinde kapalı endoskopik ameliyatlar artık dışarıdan kesiyle yapılan ameliyatların yerini almıştır. Cerrahi navigasyon sistemleri cerrahın kapalı tekniklerle tümör ameliyatını gerçekleştirmesine yönelik kolaylıklar sağlamıştır.
Fonksiyon kayıpları doku transferi ile en aza indirilebiliyor
Baş-boyun kanserlerinin tedavisinde tercih edilen cerrahi prosedürde, ortaya çıkabilecek işlev kayıplarını en aza indirmek için doku transferleri yapılabilmektedir. Gerek komşu bölgelerden, gerekse bedenin uzak bölgelerinden yapılabilecek transferler ile işlev kaybı en aza indirilebilmektedir. Son yıllarda tıp alanına da giren 3D teknolojisi, rekonstrüksiyon maksadı ile kullanılabilecek, şahsa özel rekonstrüksiyon malzemelerinin üretilebilmesinin önünü açmıştır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
