Son yıllarda ismini sıkça duyduğumuz yapay zeka, sadece teknoloji gündemini değil, psikoloji dünyasını da derinden etkiliyor. Akıllı algoritmalar, sohbet robotları, hatta terapist misyonunu üstlenen yapay zeka dayanaklı uygulamalar insan zihniyle karmaşık bir dansa tutuşmuş durumda… Günümüzde yapay zeka ile dertleşenlerin sayısının süratle arttığını, halbuki bu dertleşmenin bâtın tehlikeler içerebildiğini belirten Acıbadem Ataşehir Hastanesi’nden Uzman Psikolog Meysenaz Koser “Sosyal medya algoritmalarının bizim ne istediğimizi bizden evvel bilmesi, hislerimize karşılık veren sanal asistanlar ve ‘terapi botları’ günümüzde sıradanlaştı. Kimi kullanıcılar, yapay zeka ile kurdukları etkileşimi bir ‘dijital dostluk’ olarak tanımlıyor. Hatta yalnızlık hissini azalttığını söyleyenlerin sayısı hiç de az değil. Lakin bu durum iki ucu keskin bir bıçak. Vakitle yalnızlaşmadan depresyona dek bir çok tehlikeye neden olabilir” diyor. Uzman Psikolog Meysenaz Koser, yapay zekayla dertleşirken dikkat edilmesi gereken 7 ikazını sıraladı, ‘dijital dost’unuzla duygusal dertleşmelerinizde zımnî tehlikeleri anlattı, değerli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
- Yüzeysel karşılıklar verdiğini bilin
Yapay zekanın karşılıkları derin ruhsal dayanak yerine geçmez. Terapi yahut ruhsal yardım sadece insanla yapılır. Zeka modelinin tavsiyeleri yüzeysel ya da genelleyici olabilir. Yapay zeka sorularınıza istediğiniz uzunlukta ve detaylarla cevap verse de sizin yaşadığınız tecrübenin manasını tam olarak kavrayamaz.
- Duygularınızı hissettiğini sanmayın
Her bireyin ruhsal deneyimi eşsiz ve derinliklidir, bu derinliğin tamamı algoritmalarla kapsanamaz. Yapay zeka duyguları anlayabilir lakin hissetmez, gerçek empati kuramaz. Sizi destekleyici görünse de, bu bir programlanmış cevaptır, içtenlik değil. Unutmayın, hisleriniz ‘analiz edilecek veri’ değil, sizin yaşanmışlıklarınız ve ruhunuzun derinliklerinde hissettiklerinizdir.
- Gerçek ilgilerin yerini tutmaz
Uzman Psikolog Meysenaz Koser “İnsan ruhu canlı münasebetlerle güzelleşir; yüz yüze temas, jest, ses tonu, göz teması üzere. Yapay zeka ile kurulan bağlar tek taraflı ve yapaydır. Kişi, yapay zekayla geçirdiği vaktin tatmin edici olduğunu düşünerek gerçek insan bağlantılarından uzaklaşabilir. Toplumsal bağlar zayıflayıp, aile, arkadaş ya da iş etrafındaki etkileşimlerde azalma yaşanabilir” diyor.
- Alışkanlık haline getirmeyin
Sadece yapay zekaya keder anlatmak, alışkanlık haline gelirse toplumsal kaçınmayı ve yalnızlığı artırabilir. Halbuki beşerlerle bağ kurmak hala ruh sıhhatinin temelidir. Üstelik yapay zeka ile kurulan alakada geri bildirimlerin her vakit olumlu ve kabul edici olması, kişiyi gerçek dünyadaki olağan çatışmalara karşı savunmasız bırakabilir. Gerçek hayattaki reddedilmeler daha ağır hissedilebilir.
- Geçici bir rahatlama sağlayabilir ama!
Yapay zekaya anlattıklarınızla süreksiz bir rahatlama hissedebilirsiniz. Lakin asıl gereksinim duyduğunuz şey, karşılıklı, anlayan bir şuurdur. Unutmayalım; yapay zeka bir araçtır. İnsan olmak, hisleri hissetmek ve paylaşmakla ilgilidir.
- Gizliliğe ve vakit kaybına dair şuurlu olun
‘Dijital dost’unuzla kendi hislerinizi paylaşırken kişisel bilgi güvenliğine dikkat edin. Anlattığınız her şey gelecekte işlenebilecek bir bilgidir. Öte yandan, yapay zeka ile geçirilen çok mühlet, kişinin mesleği, eğitimi ya da ferdî gelişimi için ayırabileceği vakti azaltabilir.
- Bağımlı hale gelmeyin
Uzman Psikolog Meysenaz Koser ”Kişi vakitle yapay zekaya duygusal olarak bağımlı hale gelebilir. Bu da teknolojiden kopamama ve yalnız kaldığında çok gerilim hissetme üzere sonuçlar doğurabilir. Ayrıyeten vakitle ortaya çıkabilen ‘beni anlayan tek şey bir makine’ fikri, kişiyi yalnızlık ve depresyona sürükleyebilir” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
