Düzgün ve makûs huylu olarak ikiye ayrılan yumuşak kemik doku tümörleri her ne kadar az görülse de hayatın her periyodunda ortaya çıkabiliyor. Çoklukla çocukluk çağı ya da 40’lı yaşlarda ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı üzere şikayetlerle kendisini muhakkak eden âlâ huylu tümörler bazen hiç tedaviye gerek kalmadan bazen de ameliyat ile tedavi edilebiliyor. Makûs huylu kemik tümörleri ise süratli büyüyerek etraf dokularda hasara, kemiklerde kırıklara ve hatta uzak organlara sıçrayarak bireyde hayati riske neden olabiliyor. Bu nedenle kötü huylu kemik tümörlerinde erken teşhis ve tedavi büyük ehemmiyet taşıyor. Makûs huylu kemik tümörlerinin tedavi planı tümörün tipi ve evresine nazaran hastaya özel planlanıyor ve bu sayede başarılı sonuçlar alınabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Şefik Murat Arıkan, kemik yumuşak doku tümörlerinin belirtileri ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi verdi.
Ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığını hafife almayın
Daha sık görülen düzgün huylu tümörler (lipomlar) kitlenin büyümesi, kozmetik olarak hastayı rahatsız etmesi ve ağrıya yol açması durumlarında cerrahi olarak çıkarılmaktadır. Berbat huylu tümörler (liposarkomlar) ise hayati kıymet taşımaktadır. Makûs huylu yumuşak doku tümörleri (sarkomlar) daha süratli büyüme göstererek akciğer, kemik ve beyin üzere uzak dokulara metastaz yapabilir ve hastanın hayatını kaybetmesine yol açabilmektedir. Burada en kıymetli nokta hastanın belirtileri ciddiye alıp, süratli bir formda uzmana başvurmasıdır. Biyopsi ile tanısı konularak ivedilikle kitlenin geniş bir cerrahi ile çıkarılması çok değerlidir. Bu küme tümörlerde, cerrahi sonrası nüksü önlemek için ışın tedavisi yahut kemoterapi uygulanabilir.
Kemik yumuşak doku tümörlerinin 5 kıymetli belirtisi!
İyi huylu kemik tümörleri, yavaş ilerleyen, eklem yahut kemikte ağrı, hareket kısıtlılığı ve aksama ile ortaya çıkabilmektedir. Bunların bir kısmı takibe alınabilirken, kırık riski ve süratli büyüme potansiyeli olanlar ise ameliyatla temizlenebilmektedir. Berbat huylu kemik kanserlerinde ise hasta, şiddetli ve gitgide artan biçimde kemik ağrısı, tümöre bağlı kırıklar ve o bölgede şişlikle doktora başvurur. Aşağıdaki belirtiler var ise kesinlikle bu mevzuda uzmanlaşmış bir tabibe ve merkeze başvurulması çok kıymetlidir.
- Vücudun rastgele bir bölgesinde sonradan meydana çıkan şişlikler
- Eklemlerde hareket kısıtlılığı olması
- Geçmeyen inatçı kemik ağrıları
- Sonradan ortaya çıkan aksamalar, çocuklarda sebepsiz topallama
- Gece uykudan uyandıran ağrılar
Zamanında müdahale ile tedavi mümkün
Radyolojik olarak grafi, MR, tomografi ve PET üzere tetkikler yapıldıktan sonra hemen geniş bir cerrahi gerektirir. Ameliyat sürecinde protezler, plak-vida ve çiviler ile çıkarılan kemiğin sağlamlaştırılması hedeflenir. Bu hastalık kümesi orta ve ileri yaşlarda daha sık görülmekle bir arada çocukluk çağında da hayli sık görülmektedir. Osteosarkom ve Ewing sarkom üzere birtakım tümörler çocukluk/ergenlik devrinde sık olarak görülmekte ve acil olarak medikal ve cerrahi tedaviler gerektirmektedir.
Genellikle yeterli huylu tümörler meydana geliyor. Bir tane makus huylu yumuşak doku tümörüne karşılık, 40-50 tane âlâ huylu tümör görülebiliyor. Kemik tümörleri, bilhassa çocukluk ve ergenlik çağında çok sık görülebilmektedir. Tek taraflı eklemde, kolda, bacakta şişlik, yürümekte zorluk, sebepsiz topallama var ise kesinlikle doktora başvurulmalıdır. Vaktinde müdahale ile neredeyse tamamına yakınının tedavisi mümkündür.
Erken teşhis hayat kurtarıyor, amputasyonu önlüyor
Kemik ve yumuşak doku tümörlerinin tedavisi bu mevzuda özel olarak uzmanlaşmış ve hastane olarak imkanları fazla olan bir merkezde yapılmalıdır, zira teşhiste gecikme çok önemli sıkıntılara yol açabilmektedir. Tümör teşhisinde gecikme durumunda kimi olaylarda hastada yaygın metastazlar ortaya çıkabilmektedir. Öteki branşlarda olduğu üzere kas iskelet sistemi tümörlerinde de erken teşhis hayat kurtarmaktadır.
Kemik tümörlerinde, tümörlü kemik çıkartıldıktan sonra yerine, protez ya da biyolojik rekonstrüksiyon denilen hastanın kendi ana kemiğinin kullanılması yolu uygulanmaktadır. 20-30 yıl evvel bu hastalarda yüzde 40 olan bacak ve kol amputasyonu oranı günümüzde yüzde 3-4’lere düşmüş durumdadır. Yani hastalar bu uzuvlarının tamamını ya da bir kısmını kaybetmek zorunda kalmamaktadır. Ayrıyeten uygulanan ileri teknolojiler sayesinde hastalarda ameliyat sonrası kısa bir mühlet içerisinde güzelleşme görülmektedir. Bu nedenle erken teşhis çok kıymetlidir.
Sıklıkla 40 yaşından sonra görülüyor!
Bu hastalığın görülmesinde genetik etkenler ön plandadır. Genetik bozukluk ve genlerde mutasyon üzere durumlar olduğu için hastalığın tedbire bahtı yoktur lakin erken teşhis ile tedavi mümkün olabilmektedir. Risk faktörlerine bakıldığında; kardeşlerde tümör varsa kimi ailelerde yaygın kanserler görülebilmektedir. Bu tip durumlarda kesinlikle başka aile bireylerine tarama yapılmalıdır. Yumuşak doku tümörleri her yaş kümesinde görülebilir ancak sıklıkla 40 yaşından sonra ortaya çıkabilmektedir. Ayrıyeten ileri yaşlarda metastazlar çok sık olmaktadır.
Multidisipliner yaklaşım bu hastalıklarda kesinlikle gerekli olup, tedavinin başarılı olmasında en kıymetli ögedir. Radyoloji, medikal onkoloji, radyasyon onkolojisi, girişimsel radyoloji, nükleer tıp, fizik tedavi, onkolojik ortopedi üzere branşların bir ortada takım olarak hastayı teşhis ve tedavide değerlendirmesi elzemdir. Her türlü kas iskelet sistemi tümörünün başarılı bir halde tedavi edilebilmesi için; uzman bir takım, gelişmiş radyoloji teknolojileri ve şahsa özel tedavi uygulamaları çok önemlidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
