İdrar üreterek kandaki atıklar, mineraller ve sıvıyı filtreleyip bedenden uzaklaştıran böbrekler bu filtreleme yeteneğini kaybettiğinde, bedende ziyanlı düzeylerde sıvı ve atık birikebiliyor. Bu durum da kan basıncını yükseltebiliyor ve son periyotta böbrek yetmezliği gelişebiliyor. Fonksiyon görme yeteneklerinin %90’ını kaybeden böbrek bedene yarar sağlayamadığı için de böbrek nakil muhtaçlığı doğabiliyor. Böbrek nakli sonrasında hayat kalitesi ve müddeti artıyor, hastalar günlük hayatlarına sağlıklı bir formda devam edebiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Nefroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Ümit Çakmak, böbrek nakli ve nakil sonrasında dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Çalışmayan böbrekler alınmıyor
“Son periyot böbrek yetmezliği”, böbreklerin misyonunu yapamadığı ve bu durumun en az üç ay mühletle devam ettiği durumlar olarak tanımlanmaktadır. Bir diğer deyişle Glomerüler Filtrasyon Suratı (GFH)≤ 15 ml/dk, dakikada böbrek süzme suratının 15ml’nin altında olduğu durumlar olarak tabir edilir. Bu durumda böbrek nakline başvurulur. Nakil, son periyot böbrek yetmezliği tanısı katılaştıktan sonra canlı vericinden yahut kadavradan yapılır. Canlı vericilerden yapılan böbrek nakillerinde hasta ve vericiler detaylı olarak değerlendirilip hazırlanır ve nakil en uygun koşullarda yapılır. Nakil ameliyatı öncesinde birden fazla vakit hastanın kendi böbrekleri yerinde bırakılır ve yeni böbrek kasığın çabucak üzerinde sağ ve sol tarafa yerleştirilir. Özetle böbrek nakilli hastada kendine ilişkin çalışmayan 2 böbrek ve nakledilmiş 1 böbrek olmak üzere üç böbrek bulunur.
Nakil sonrası ilaç kullanımına dikkat!
Böbrek nakli ameliyatından sonra her şeyin olağan geliştiği şartlarda hastanede kalma mühleti 1-2 haftadır. Ameliyatın üzerinden yaklaşık 3 ay geçtikten sonra ise hasta iş ve toplumsal yaşantısına dönebilir. Nakil ameliyatından sonra uzun vadeli çoklukla ömür uzunluğu hastalar bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullanmaktadırlar. Bu ilaçlar nakil olan böbreğin reddedilmesini engelleyici ilaçlardır ve hastaların ilaçlarını tabiplerinin söylediği biçimde ve tıpkı saatlerde alması önerilmektedir. Kendi kendilerine ilaç dozunu ve ölçüsünü değiştirmemeleri ve hekiminin bilgisi dışında hiçbir ilaç almamaları değerle vurgulanmalıdır.
Nakil sonrası bu şikayetleri önemseyin
Ameliyat sonrasında nakledilmiş böbreğin çalışmasını ve genel sıhhat durumunu gözden geçirmek üzere nizamlı aralıklarla poliklinik denetimlerine gidilmesi gerekmektedir. Poliklinik denetimleri birinci yılın sonuna kadar sıklıkla yapılırken sonrasında sıklık azalmaktadır. Lakin hastada yüksek ateş, nefes darlığı, öksürük, balgam, bulantı, kusma, ishal, idrar yaparken yanma ve sızlama, idrar ölçüsünde azalma, bacaklarda ödem, kilo alma, idrarın kanlı gelmesi üzere belirtiler görülmesi durumunda doktora başvurulmalıdır.
Dengeli beslenme ve spor ile sağlıklı bir yaşama adım atın
Nakil sonrası dikkat edilmesi gereken konulardan birisi de beslenmedir. Böbrek nakli sonrasında sıhhatin geri gelmesi, kullanılan ilaçlardan biri olan kortizonun su ve tuz tutucu tesiri ve iştahı artırması üzere nedenlerle kilo artışı sık görülür. Yemeklerin az tuzlu olmasına ve mümkün olduğu kadar iştahı azaltacak öğünler hazırlamaya ve basitçe kalori hesabı yapmaya ihtimam gösterilmelidir.
Böbrek nakilli hastalar için birinci periyotta hareketli bir ömür değerlidir. Bunun için yürüyüş en âlâ ve sağlam idmandır. Haftada en az 3 sefer 30-40 dakikalık tempolu yürüyüşlerle hastalar kalp, kemik ve ruhsal sıhhatleri üzerinde yararlı olur. Böbrek naklinin üzerinden 3 ay geçtikten sonra tenis, bisiklete binmek ve yüzmek üzere sporlara başlanabilir. Bedene ani darbeler getirebilecek yahut düşmeye sebep olabilecek futbol, voleybol, basketbol ve judo gibisi sporlardan ve tartı kaldırmalı antrenmanlardan kaçınmaları uygun olacaktır.
Nakil sonrası böbreğin reddetmesi sizi korkutmasın
Böbrek nakilli hastalarda gözlemlenen ve hastalar için tasa kaynağı olan bir başka durum da nakledilen böbreğin reddidir. Fakat uygulanan yeni tedavi prosedürleri ile ret atakları daha ender gelişmekte ve ortaya çıktığı anda da aktif olarak tedavi edilebilmektedir. Ret geliştiği için tekrar diyaliz tedavisine dönen hastalarda da ikinci, üçüncü yahut daha fazla böbrek nakilleri yapılabilmektedir. Son devir böbrek yetersizliği farklı tedavi usulleri ile artık hayatı tehdit eden bir sorun olmaktan çıkmıştır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
