Beyin piliyle ‘Parkinson hastalığının’ saati geri alınabiliyor

Parkinson Hastalığı ve Hareket Bozuklukları Merkezi (PARMER), Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ali Zırh, Parkinson’a ilişkin önemli uyarılarda bulundu.

Zırh, Parkinson’un beyinde dopamin maddesinin eksikliği ile ortaya çıkan kronik nörolojik bir hastalık olduğunu vurgulayarak, şunları ifade etti:

“Beyin bu hücrelerin yüzde 60 ila 80’ini kaybettiğinde hastalık bulguları ortaya çıkmaya başlar. Hastalığın belirtileri arasında vücudun bir tarafında daha ön planda olmak üzere ellerde ‘para sayar’ tarzda titreme, hareketlerde yavaşlama, kolların vücut salınımına iştirak etmemesi ve vücuda yapışık olarak yürünmesi yer alır. Hastanın bakışlarında donuklaşma ve yüz mimiklerinde azalma ile birlikte ‘maske yüz’ diye ifade edilebilen yüz hali, küçük adımlarla ve öne eğilerek yürüme de belirtiler arasındadır.

Parkinson’da ortalama tanı konulma yaşı genellikle 60 yaş üzeridir. Hastalık toplumda binde 2 ila 3 oranında görülmektedir. Hastaların yüzde 5 ila 10’unda ise hastalık başlangıç yaşı 20 ila 50 arasındadır. Genç yaşta görülen Parkinson’da genetik yatkınlık faktörü bulunabilir. Çok nadir olgularda, Parkinson benzeri bulgular çocuklarda ve genç ergenlerde de görülebilir.”

“BEYİN PİLLERİNİN ÖMRÜ 25 YILA KADAR UZUYOR”

Parkinson hastalığının tanısının klinik bulgularla konulduğuna değinen Zırh, “Parkinson hastalığının başlangıç tedavisi ilaç tedavisidir. İlaç tedavisinde yeterli yanıt vermeyen veya şiddetli şekilde ilacın yan etkilerini yaşayan Parkinson hastalarında, cerrahi yöntem olayı beyin pilleri oldukça başarılı sonuçlar verir. Yakın zamana kadar dışarıdan şarj edilemeyen pilleri uyguluyorduk ve Parkinson hastalarında beyin pillerinin ömrü 4 ila 6 yıl arasında idi. Daha yüksek elektrik akımına ihtiyaç duyulan distoni hastalarında bu süre daha da kısa olabiliyordu” değerlendirmesinde bulundu.

Zırh, şunları aktardı:

“Son yıllarda gelişen teknoloji sayesinde hem dışarıdan şarj edilebilen ve 20 ila 25 yıla kadar ömrü olan pilleri uygulamaya, hem de beyin içerisine verdiğimiz elektrik akımının yönünü ve şiddetini istediğimiz gibi ayarlayabilecek teknolojiye sahip cihazları kullanmaya başladık. Bu gelişmeler tedavideki başarı oranlarımızı artırırken, uzunca bir süre pil değişimine ihtiyaç kalmamasına da olanak sağlamaktadır.

Tıbbi tedavinin yetersiz kaldığı, artık ilaç ile günlük yaşamın normal süremediği, sık açık kapalı dalgalanmaların olduğu veya yoğun ilaç yan etkileri nedeniyle tıbbi tedavinin yeterli randımanı sağlayamadığı olgular cerrahi tedaviye adaydır. Aynı zamanda başlangıçta vücutta çok şiddetli titreme var ve bu her türlü tıbbi tedavi ile düzeltilemiyorsa titremenin durdurulması için de beyin pili tedavisi uygulanabilir.”

“AMELİYAT ESNASINDA HASTAYLA SOHBET EDİYORUZ”

Beyin pillerinin beynin içerisinde herhangi bir noktaya elektrik akımı verebilmesini sağlayan cihazlar olduğunu ifade eden Zırh, “Beyin pilleri elektrik akımı verilen bölgede beyin hücrelerindeki elektriksel aktiviteyi uyarmayı da baskılayabilmeyi de sağlayan cihazlardır. ‘Nöromodülayson’ adı verilen bu tedavi yöntemi ile başta Parkinson hastalığı olmak üzere birçok hareket bozukluğu hastalığı tedavi edilebilir. Ameliyatları hastalarımız uyanık halde konuşa konuşa, karşılıklı sohbet ederek gerçekleştiriyoruz. Bazı durumlarda genç yaştaki bir hastaya ameliyat önerilmeyeceği gibi, ileri yaştaki bir hastayı da ameliyata uygun bulabiliyoruz” açıklamasını yaptı.

Zırh, yaşın tek başına bir kriter olmadığına dikkat çekerek, “Hastanın ilaca cevap vermesi, zihinsel durumu, beynin anatomik yapısı gibi birçok kriter ameliyat kararını belirlemektedir. Hastalar ameliyat sırasında birkaç adet uyuşturucu iğnenin ağrısından başka ağrı ya da sızı duymuyor; ameliyat sırasında fıkra anlatıp, şarkı söyleyebiliyorlar. Sonuçların son derece yüz güldürücü olmasını sağlayan ‘Mikroelektrot Kayıt ve Stimülasyon Tekniği’ sayesinde ameliyatın riski yok denecek kadar azalıyor. Deneyimli ellerde yüzde 1 enfeksiyon riski ve yüzde 1 beyin kanamı riski olduğu söylenebilir. Gerçekleştirmiş olduğum 1.500’den fazla hareket bozukluğu cerrahisi, 1.000’i geçen beyin pili ameliyatı sırasında böyle ciddi bir komplikasyon ile karşılaşmadım” değerlendirmesinde bulundu.

“KAFA TRAVMASINA NEDEN OLMAYACAK FAALİYETLER YAPILABİLİR”

Beyin pillerinin hastalara sağladığı katkıyı “hastalığın saatini geri almak” diye tanımlayan Doç. Dr. Ali Zırh, şunları kaydetti:

“10 yıllık bir hastayı ameliyat ettiğimizde hastalığın 1. ve 2. senesindeki haline getirebiliyoruz. Bu da bağımsız yaşayamayan, başkalarının yardımı ile hareket eden; yatakta dönmek, beslenmek için yardım isteyen hastanın yeniden eski bağımsız yaşamına kavuşması, önemli bir kısmının da mesleğine geri dönmesi anlamına gelir. Pil takılan hastaların günlük yaşantılarında hiçbir değişiklik olmuyor.

Hastalar çok sert olmayan, kafa travmasına neden olmayacak her türlü sportif faaliyeti sürdürebilir, tenis oynayabilir, bisiklete binebilir ve yüzebilir. Günümüz teknolojisi uygun ayarlarla, yeterli bilgi ve donanımı olan merkezlerde, bu hastalara her türlü MR görüntülenmesinin ve diğer görüntüleme tetkiklerinin yapılabilmesini sağlamaktadır.”