Günahsız görünen latifeler, kırıcı davranışlar ya da şiddete varan eylemler… Son yıllarda akran zorbalığı dünya genelinde olduğu üzere ülkemizde de giderek artıyor. Acıbadem Fulya Hastanesi’nden Uzman Psikolog Sena Sivri, özellikle toplumsal medya ve dijital bağlantı araçlarının yaygınlaşmasıyla birlikte, zorbalığın çeşitlerinin okul koridorlarından cep telefonu ekranlarına kadar taşındığını belirterek “Bireyler ortası empati eksikliği, aile içi irtibat sıkıntıları, toplumsal maharet gelişimindeki yetersizlikler ve medya aracılığıyla şiddetin olağanlaştırılması akran zorbalığının artışında büyük rol oynuyor. Akran zorbalığı; fizikî şiddet, sözel zorbalık, toplumsal dışlama ve siber zorbalığın (aşağılayıcı iletiler, fotoğraf paylaşma) yanı sıra bazen de “Sen bizimle oynayamazsın zira sen farklısın” ya da “Senin kıyafetlerin çok ucuz” üzere tabirlerle gerçekleştiriliyor” diyor.
Zorbalığa maruz kalan çocukların derin duygusal yaralar alarak kısa vadede özgüven kaybı, okul muvaffakiyetinde düşüş, uyku bozukluğu, baş ya da mide ağrısı üzere problemler yaşayabildiğini belirten Sivri, uzun vadede ise depresyon, tasa bozukluğu ve toplumsal fobi üzere kalıcı tesirler ortaya çıkabildiğine dikkat çekiyor.
Zorbalığın önüne geçmek için; çocuğu uygun gözlemlemenin, okul, aile ve bireyler olarak bilinçlenmenin ve tedbirler almanın kritik kıymet taşıdığı vurgulayan Uzman Psikolog Sena Sivri, okulda akran zorbalığına karşı alınabilecek 7 tesirli tedbiri anlattı, kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
- Çocuğunuza bağırıp aşağılamayın!
Araştırmalar, ebeveynlerin kendi toplumsal bağlarındaki tavırlarının çocuklar tarafından direkt model alındığını ortaya koyuyor. Uzman Psikolog Sena Sivri “Evde bağırma, aşağılama üzere davranışların olmaması, çocuğun benzeri tavırları benimsemesini maniler. Ebeveynler ve öğretmenler, saygılı ve şiddetten uzak irtibat biçimleriyle çocuğa örnek olmalıdır” diyor.
- Yargılamadan konuşun ve açık irtibat kurun
Çocukla tertipli ve yargılamayan bir halde konuşmak, yaşadığı olumsuz tecrübeleri anlatabileceği inançlı bir ortam sağlamak çok değerli. Araştırmalar, ebeveynleriyle sistemli bağlantı kuran çocukların zorbalığa maruz kaldığında durumu daha çabuk paylaştığını gösteriyor. “Bugün okulda seni üzen bir şey oldu mu?” üzere açık uçlu sorular, kapalı sorulardan daha tesirli olurken, çocuğun konuşmasını, yaşadığı bir zorluk varsa daha rahat anlatmasını sağlar.
- Öğretmeni ve okul idaresiyle temasta olun
Uzman Psikolog Sena Sivri “Okul idaresi, öğretmenler ve veliler tıpkı lisanı konuştuğunda zorbalıkla uğraşta muvaffakiyet artar. Yapılan bilimsel çalışmalar, zorbalık tersi okul siyasetlerinin (örneğin; Sıfır Tolerans Programı) zorbalık oranını yüzde 20’ye kadar azaltabildiğini ortaya koyuyor. Veliler sistemli olarak öğretmeni ve okul idaresiyle irtibatta olmalı, çocuğun sınıf içi ve toplumsal münasebetleri takip edilmelidir” diyor.
- Güvenli alanlar oluşturun
Okulda çocukların kendilerini inançta hissedebileceği alanlar (rehberlik odası, inançlı oyun alanları) zorbalık riskini azaltır. Ayrıyeten teneffüslerde kâfi sayıda öğretmen gözetimi sağlanması da değerlidir. Araştırmalar, nezaretin yüksek olduğu alanlarda zorbalık hadiselerinin yüzde 30 oranında düştüğünü gösteriyor.
- Empati kazandırın
Uzman Psikolog Sena Sivri “Zorbalığı önlemenin en tesirli yollarından biri çocuklara empati kazandırmaktır. Finlandiya’da uygulanan “KiVa” programı, empati eğitiminin zorbalık olaylarını önemli oranda düşürdüğünü kanıtladı. Çocuklar, diğerlerinin hislerini anlamayı öğrendiklerinde zorbalığa yönelme olasılıkları azalır” diyor.
- İnternette karşılaşabilecekleri tehlikeleri anlatın
Teknoloji ile büyüyen jenerasyon için siber zorbalık önemli bir risk. Çocuklara, internet ortamında karşılaşabilecekleri riskler ve bu durumda nasıl hareket etmeleri gerektiği öğretilmelidir. Çocuklara “görsel yahut bildiri paylaşmadan evvel iki defa düşün” alışkanlığı kazandırmak, siber zorbalığı önlemede kritik bir adımdır.
- Belli etmeden gözlemleyin
Akran zorbalığının sırf ferdî değil toplumsal bir sorun olduğunu vurgulayan Uzman Psikolog Sena Sivri “Çocuğu ona aşikâr etmeden gözlemleyerek zorbalığa uğradığını ya da arkadaşına zorbalık yaptığını erken fark etmek son derece değerlidir. Zorbalığa maruz kalan ya da zorbalık uygulayan çocukların her ikisi de ruhsal takviye almalıdır. Rehberlik servisi, okul psikoloğu yahut çocuk psikiyatristi, yaşanan travmanın tesirlerini azaltmada kritik rol oynar. Erken takviye, ileride oluşabilecek önemli ruhsal meseleleri önleyebilir” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
