Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de süratle artan diyabet, hayatı tehdit edebilen çok önemli bir halk sıhhati sorunu olarak karşımıza çıkıyor. Sadece kan şekerini değil, vakitle sonları, damarları ve yara güzelleşmesini de etkileyen; kalpten böbreklere dek birçok organa ziyan verebilen diyabetin yol açtığı en önemli problemlerden biri de ayak yaraları! Acıbadem Ataşehir Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi (KVC) Uzmanı Doç. Dr. Selim Aydın “Diyabetik ayak yaraları konusunda ülkemizde farkındalık ne yazık ki son derece az hatta yok denecek düzeydedir. Toplumda en sık yapılan yanlışlardan biri; ayakta meydana gelen bir yaranın ‘önemsemeyerek’ geçer diye beklenilmesi ya da bilinçsizce ferdî müdahalede bulunulmasıdır. Halbuki diyabetli bireylerde ayakta gelişen küçük bir çatlak, kolay bir su toplaması ya da fark edilmeyen minik bir kesik kısa müddette kronik yaraya dönüşebilmekte, bu yaralar vaktinde ve gerçek tedavi edilmediğinde enfeksiyonlara, uzuv kaybına ve hatta hayat kaybına neden olabilmektedir” diyor. Diyabetik ayak yaralarının önlenebilir bir sorun olduğunu vurgulayan KVC Uzmanı Doç. Dr. Selim Aydın, 7 kritik tedbiri anlattı, kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
- Kan şekerinizi kesinlikle nizamlı ölçtürün
Diyabet hastalarının diyabetik ayak gelişimini önlemek için alacağı en değerli tedbirlerin başında; kan şekeri seviyelerinin tertipli denetim altında tutulması ve tertipli doktor denetimlerinin aksatılmaması gelmektedir. Bu farkındalığın oluşması ve nizamlı denetimlerin yaptırılması diyabetik ayak gelişme riskini büyük ölçüde azaltır. Kan şekeri denetimi yeterli olmayan bireylerde yaralar daha geç düzgünleşir ve enfeksiyon riski artar.
- Ayak bakımınıza ehemmiyet verin
Günlük ayak bakımını yalnızca estetik ya da fuzuli olarak görmeyip, bilhassa diyabet hastalarında zorunlu bir muhtaçlık olduğunu bilmek gerekir. Diyabetik ayak yaralarına karşı günlük ayak bakımı büyük kıymet taşır. Ayaklar ne çok sıcak ne de çok soğuk suyla yıkanmalı, düzgünce kurulanmalı ve bilhassa parmak ortaları nemli bırakılmamalıdır. Tırnaklar düz biçimde kesilmeli, nasır ve sertleşmeler bilinçsizce kesilmemelidir. Gerekirse ayak bakımı için diyabet konusunda bilgili sıhhat profesyonelinden dayanak alınmalıdır.
- Ayağınızı bakarak denetim edin
Diyabetli bireylerde hudut hasarı nedeniyle his kaybı yaygın olduğundan ayaktaki yaralar geç fark edilebilir. Bu nedenle ayaklar kesinlikle her gün bakılarak incelenmeli, kızarıklık, çatlak, su toplaması, yara, akıntı yahut renk değişikliği fark edildiğinde vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. Ayak tabanı görülemiyorsa ayna kullanılmalıdır. Zira diyabet hastalarında ayakta küçük bir su toplaması, nasır ya da renk değişikliği bile önemli bir sorunun habercisi olabilir.
- ‘Geçer’ diye bekleyerek vakit kaybetmeyin
Diyabetik ayak yaraları kolay kolay enfekte olabilir ve enfeksiyon süratle kemiğe kadar ilerleyebilir.
Gecikmeden uygun antibiyotik tedavisi, gerekli durumlarda cerrahi paklık (debridman) hayat kurtarıcı olabilir. Konutta bilinçsiz pansuman, alkol, oksijenli su, rastgele antibiyotikli kremler ya da bitkisel eserler ayakta sorunu daha da kötüleştirebilmekte, bu nedenle sorunun tedavisi çok daha karmaşık ve güç hale gelebilmektedir. Her yara tıbbi kıymetlendirme gerektirir.
- Çıplak ayakla yere basmayın
Evde çok sık yapılan yanlışlardan biri de; meskende çıplak ayakla yere basılmasıdır. Meğer diyabetik ayak yaralarının kıymetli bir kısmı konut içinde oluşur. Diyabet hastalarının yere çıplak ayakla basmaması, ayaklarını kesinlikle muhafazası, hele de kumsal vb yerlerde katiyen terlik olmadan dolaşmaması gerekir. Parmak ortası terlik ya da ucu açık terliklerden uzak durulmalı, terliğin önü kapalı olmalıdır.
- Damar tıkanıklığı sıkıntınız var mı kesinlikle öğrenin
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Selim Aydın diyabetik ayak yaralarının en değerli nedenlerinden birinin damar tıkanıklıkları olduğunu belirterek “Günlük ömürde yanlış alışkanlıklarımızın da tesiriyle damar tıkanıklıkları süratle yaygınlaşmaktadır. Diyabetik ayakta da; ayaktaki kan deveranı yetersizse, en düzgün yara bakımı bile güzelleşme sağlamaz. Bu nedenle tedavinin birinci adımlarından biri, ayak damarlarının detaylı olarak kıymetlendirilmesi ve gerekiyorsa damarların açılmasıdır” diyor.
- Ayakkabı seçiminize kıymet verin
Ayakkabı alırken görünüşünden çok sıhhat açısından yanlışsız ve rahat olmasına dikkat edilmelidir. Dar, sert, dikişli ya da ayağı sıkan ayakkabılar, fark edilmeden yaraya yol açabilir. Ayağı sıkmayan yumuşak ayakkabılar tercih edilmelidir. Ayakkabı ayağa tam uyumlu ve yumuşak tabanlı olmalı, iç dikişi bulunmamalı, vurma yapmayan özellikte olmalıdır. Yeni ayakkabılar ayakta vurma yapmaması için başlangıçta kısa mühletlerle giyilmelidir.
xxxxxxxxx Kutu Bilgisi xxxxxxxxx
Erken müdahale ve multidisipliner tedavi kritik ehemmiyet taşıyor!
KVC Uzmanı Doç. Dr. Selim Aydın, diyabetik ayak tedavisinde erken müdahale ve multidisipliner tedavinin kritik kıymet taşıdığını belirterek şöyle konuşuyor: “Diyabetik ayak yaraları, tek bir tabibin değil; kalp-damar cerrahisi, endokrinoloji, yara bakım, enfeksiyon hastalıkları, ortopedi ve plastik cerrahi üzere uzmanların birlikte çalışmasını gerektirir. Multidisipliner yaklaşımın yanısıra günümüzde gelişen damar açıcı (endovasküler) tedaviler ve çağdaş yara bakım yolları sayesinde, diyabetik ayak hastalarının büyük bölümünde uzuv kaybı önlenebilmektedir. Diyabetik ayak yazgı değildir. Erken teşhis, hakikat tedavi ve nizamlı takip ile ayaklar korunabilir, hayatlar kurtarılabilir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
