Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) dünyada birinci kere infertilite tedavisinde A’dan Z’ye yol haritasının belirlendiği bir rehber hazırladı. “İnfertilitenin Önlenmesi, Tanısı ve Tedavisi Rehberi”nin hazırlık sürecine Türkiye’den Acıbadem Maslak Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Tansu Küçük davet edildi. Rehberin; farklı ülkelerden 30 uzmandan oluşan çalışma kümelerinin çalışmalarıyla oluşturulduğunu belirten Prof. Dr. Tansu Küçük, 5 yıl süren ağır bir hazırlık süreci yaşandığını söyledi.
“İstenmesine karşın çocuk sahibi olamama” durumu olarak tanımlanan infertilite, artık dünyanın en görünmez ancak en yaygın sıhhat sıkıntılarından biri olarak kabul ediliyor. Üreme çağındaki her 6 şahıstan biri bu sorunu yaşıyor. Dünya Sıhhat Örgütü, infertilitenin sadece ferdi bir sıhhat sorunu değil, tüm dünyada milyonlarca kişiyi etkileyen önemli bir halk sıhhati sorunu olduğunu belirtiyor. Bu görüşün yansıdığı “İnfertilitenin Önlenmesi, Tanısı ve Tedavisi Rehberi” Dünya Sıhhat Örgütü’nün infertilite alanında dünyada birinci kere yayınladığı ve en kapsamlı rehber olma niteliği taşıyor. Rehber, infetilite alanında çalışan bilim insanları için bilimsel bir müracaat kaynağı. WHO’un hazırlanması için farklı ülkelerden 30 uzman ortasında, Türkiye’yi temsil eden Acıbadem Maslak Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Tansu Küçük’ten rehber hakkında bilgi aldık.
Tanı ve tedavide standartlar yine tanımlandı
Rehberde bilimsel ispatlar titizlikle değerlendirildi, teşhis ve tedavi standartları yine tanımlandı. Tüm dünyaya, eş vakitli olarak düzenlenen geniş iştirakli bir webinarla duyuruldu. Sıhhat bakanlıklarının, sivil toplum kuruluşlarının, tabiplerin ve hasta topluluklarının takip ettiği bu global toplantıda, infertilite alanında ülkelerin erişilebilir, maliyet-etkin ve hasta odaklı siyasetler geliştirmesine yönelik davetler da yapıldı. Prof. Dr. Küçük, özellikle teşhiste gereksiz testlerin azaltılması, çiftlerin psikososyal takviye gereksinimlerinin göz arkası edilmemesi ve tedavilerde bilimsel temeli olmayan “mucize” uygulamalardan kaçınılması gerektiğini vurgulayan kısımlarda etkin rol aldı.
İnfertilite tedavisinin gri alanı: Açıklanamayan İnfertilite
İnfertilite tedavisinde en tartışmalı alanlardan birinin açıklanamayan infertilite olduğunu belirten Prof. Dr. Tansu Küçük, bilimsel delili olmayan “mucize tedavi” yaklaşımlarının çiftlere vakit ve para kaybettirdiğini vurgulayarak, bu kümede sorun tespit etme dileğinin anlaşılır olduğunu lakin gereksiz ve deneysel teşebbüslerin birçok vakit hiçbir yarar sağlamadığını belirterek kelamlarına şöyle devam etti: “Açıklanamayan infertilitede birinci basamak birden fazla vakit ‘bekle–gör’ yaklaşımıdır. Bu devir, çiftleri kıymetli ve tesiri kanıtlanmamış uygulamalara yönlendirmek için bir boşluk değil, gerçek yönetilmesi gereken bir süreçtir. Gereksiz testler, ‘mucize’ diye sunulan deneysel tedaviler ya da bilimsel dayanağı olmayan müdahaleler hem vakit kaybı yaratır hem de çiftleri ekonomik olarak zorlar. Üreme seçenekleri kadar, sigaranın bırakılması, kilo idaresi, nizamlı idman ve sağlıklı beslenme üzere ömür üslubu düzenlemeleri de tedavinin ayrılmaz bir kesimidir.”
Peki, rehber ne diyor?
Dünya Sıhhat Örgütü(WHO)’nün hazırladığı bu rehber, infertilite hizmetlerinin bir “ayrıcalık” değil temel bir sıhhat hakkı olarak görülmesi gerektiğini vurguluyor. Çiftlere yaşa bağlı doğurganlık azalması, kilo durumu, sigara ve ömür alışkanlıkları üzere risk faktörleri konusunda açık ve düşük maliyetli bilgilendirme yapılması; teşhisin mümkün olan en kolay ve ulaşılabilir tekniklerle konulması; tedavi muvaffakiyet oranlarının, muhtemel risklerin ve maliyetlerin şeffaf biçimde paylaşılması rehberin temel başlıklarını oluşturuyor. Günümüzde çiftlerin kıymetli ekonomik yüklerle karşılaştığını tabir eden Prof. Dr. Tansu Küçük; “ WHO rehberi ise ülkelerin üreme sıhhati programlarına infertilite hizmetlerini entegre etmesi, erişilebilirliği artırması ve bilgi temelli siyasetler üretmesi gerektiğine işaret ediyor. Bu yaklaşım, ülkelere hem hizmet kalitesinin standartlaşması hem de çiftlerin daha eşit bir sıhhat hizmetine ulaşması için kritik bir fırsat sunuyor” değerlendirmelerinde bulundu.
“İnfertilite bir hastalık olarak kabul edilmeli!”
İnfertilitenin birçok ülkede, hatta Türkiye’de de bir “hastalık” olarak dahi tanımlanmadığından milyonlarca kişinin gerekli tedavilere erişemediğini belirten Prof. Dr. Tansu Küçük; “Özel sıhhat sigortalarının büyük kısmında yer almıyor. İnfertilite tedavileri devlet geri ödeme sistemlerinde hudutlu takviye görüyor. Bu nedenle maddi imkanı olmayan çiftler için birden fazla vakit ulaşılamaz hale geliyor. Bu durum sırf tıbbi değil, tıpkı vakitte ruhsal ve toplumsal sonuçlar doğuruyor: infertilite yaşayan çiftlerde bayanların yüzde 36’sının bu nedenle partner şiddetine maruz kaldığı, tasa, depresyon ve bağ sıkıntılarının ise sık rastlanan eşlikçiler olduğu belirtiliyor” diye konuştu. Dünya Sıhhat Örgütü’nün yayımladığı rehberde infertilitenin hem bayan hem de erkek kaynaklı olabileceği lakin bayanların birçok vakit haksız yere suçlandığı ve erkek faktörünün göz arkası edildiği de bilhassa vurgulanıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
