Çocuklarda düztabanlık yahut ‘pes planus’ ismi verilen sorun ayak iç arkının düzleşmesi ve tüm tabanın yere değmesiyle kendini belirli ediyor. Genetik faktörlerin de tetiklediği düztabanlığa obezite, diyabet, romatizmal eklem iltihaplanmaları ve ayak yaralanmaları da neden olabiliyor. Ayak ağrıları ve şişmeleriyle bireyin hayat kalitesini olumsuz etkileyebilen ve sık görülen düztabanlık ailelerin endişelenmesine neden oluyor. Bu durumda çocukların sağlıklı adımlar atabilmesi için kesinlikle uzman yardımı alınması ve erken devirde gerekli tedbirleri alınması önem taşıyor. Memorial Kayseri Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Muhammed Melez, çocuklarda düztabanlıkla ilgili bilgi verdi.
Bebekler doğuştan düztabandır
Aslında bebekler doğuştan düztabandır. Ayak taban yağ dokusunun fazla olması nedeniyle çocuk ayakları doğuştan düztaban görünümünde olur. Yürümeye başladıktan sonra şekillenmeye başlayan ayak arkları ekseriyetle 6-10 yaşına kadar gelişmeye devam eder. Bu nedenle tüm çocuklarda muhakkak bir yaşa kadar düztabanlık görünen bir durumdur. Aileler ekseriyetle çocuk yürümeye başladıktan sonra içe basma şikayeti ile ortopedi ve travmatoloji polikliniklerine başvurmaktadır. Bu nedenle ayak anatomisinin, ayak gelişiminde ki doğal seyrin uygun bilinmesi ve düztabanlığın bir hastalık mı yoksa fizyolojik bir gelişim kademesi mı olduğu ayrımı âlâ yapılmalıdır.
Ayak kemeri gelişmezse
Ayak kemerleri, dik yürüme mekaniğinde değerli bir ögedir ve insanlara mahsus bir durumdur. Ayak kemerlerinin oluşumu kemik, eklem ve bağ dokularının ortak gelişimi sonucunda oluşur. Çocuklarda ayak kemerinin gelişememesi sonucunda düztabanlık bir sorun olarak ortaya çıkabilir. Bu sorun nedeniyle tedaviye gerek olmadığı düşünülse de düztabanlığın sebebi kıymetlidir. Erken çocukluk periyodunda oluşan ayak kemeri, ilerleyen süreçte gelişmezse yahut ileriki yaşlarda çökerse (düşük ayak kemeri), bu durum ağrıya neden olabilmekte ve yürümeyi olumsuz etkilemektedir. Ayağı bir ortada tutan dokudaki yaralanma yahut aşınma nedeniyle daha büyük çocuklarda da düztabanlık gelişebilir. Düztabanlık genetik bir sorun olarak da ortaya çıkabilir.
Düztabanlığın 2 çeşidi var
Düztabanlık farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Kimi çocuklar ebeveynlerinden bu sorunu miras olarak alır.
Esnek düztabanlık: En yaygın tiptir ve çocukluk periyodunda fizyolojik bir durumdur. Ayak kemeri yüklenme ile kaybolurken parmak ucunda yükselme yahut yük azaltma durumunda ayak arkının oluşmasıdır. Ekseriyetle bağ esnekliği suçlanmakla bir arada kesin nedeni bilinmemektedir. Aile hikayesi olumludur. Bu durum ekseriyetle etkin şikayet yaratmazken kimi çocuklarda ayak ve ayak bilek etrafında ağrıya neden olabilir. Ayak gelişiminin 10 yaşında kadar geliştiği düşünüldüğünde sıkıntıya bağlı olarak ortaya çıkan belirtilerin görülmemesi nedeniyle çocuklarda ileri tetkik ve idman dışı tedavi gereksizdir. Lakin belirti veren çocuklarda antrenman dışında medial ark takviyeli tabanlık ve ayakkabılar kullanılabileceği üzere çok azda olsa cerrahi gerekebilir.
Sert düztabanlık: İster ayakta ister oturur durumdayken medial ayak arkının oluşmama durumudur. Doğuştan yahut sonradan kazanılmış olarak görülebilmektedir. Doğuştan nedenler ortasında Aksesuar navikular kemik, tarsal koalisyon, vertikal talus (talus kemiğinin dikey olması), kazanılmış nedenler ortasında ise posterior tibial tendon yetmezliği, travma ve tümörler neden olabilir. Sert düztabanlık genelde semptomatik olmaktadır.
Düztabanın sorun olduğu çocukların belirlenmesinde şu belirtiler manalı olabilmektedir;
- Ayak ağrısı, bilhassa topuk yahut kemer bölgesinde
- Hareketle artan ayak ağrısı
- Ayak bileği şişmesi
- Sıkı topuk bağları
Riski artıran nedenlere dikkat!
Bazen de genetik bir rahatsızlığın modülü olarak düztabanlık gelişebilir. Vakitle düztabanlığın riskini artırabilecek birtakım faktörler vardır;
- Obezite
- Diyabet (şeker hastalığı)
- Romatizmal eklem iltihabı
- Ayak yahut ayak bileği yaralanmaları
- Yaşlanmanın etkisi
Erken teşhis önemli
Düztabanlık belirtilerinin çocuklarda erken fark edilmesi, tedavi sürecini hızlandırır. Düztabanlığı olan kimi çocuklar rastgele bir rahatsızlık hissetmezken, kimi çocuklarda ise günlük aktiviteleri olumsuz etkileyecek sonuçlar ortaya çıkar. Yapılan birtakım çalışmalar çocuklarda asemptomatik esnek düztabanlıkta kullanılan tabanlık ve ayakkabıların olağan ayak gelişimini olumsuz istikamette etkilediği görülmüştür. Bu nedenle düztabanlığın gelişimsel doğal sürecin bir kesimi mı yoksa hastalık mı olduğu ayrımı yapılmalı ve gereksiz tedavilerden kaçınılmalıdır. Lakin semptomatik esnek yahut sert düztabanlığın erken teşhis edilmesi, nedene yönelik ve deformite düzeltici tedavi gerekmektedir.v
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
