Türkiye’de kış devrinde acil servislere yapılan müracaatların yaklaşık yüzde 40’ı teneffüs yolu enfeksiyonları nedeniyle oluyor. Bilhassa grip, soğuk algınlığı, RSV enfeksiyonları, COVID-19, zatürre ve bronşit en sık görülen hastalıklar ortasında yer alıyor. Uzmanlara nazaran, kış aylarında bu hastalıkların bulaşma riski yaz aylarına göre 3 kat daha yüksek. Bunun nedeni ise kapalı alanlarda daha uzun müddet kalınması ve havalandırmanın yetersiz olması sebebiyle mikropların yayılımının kolaylaşması. Ayrıyeten, bağışıklık sisteminin soğuk havada zayıflaması da enfeksiyonlara olan yatkınlığı artırıyor. Acıbadem Maslak Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Alpay Medetalibeyoğlu, aslında doğru tedbirlerle bu enfeksiyonlardan korunmanın yahut hastalığa yakalanma riskini önemli oranda azaltmanın mümkün olduğunu belirterek, “Hem şahsî hijyen hem de hayat üslubu alışkanlıkları bu süreçte büyük ehemmiyet taşıyor. Kışın sıhhatimizi korumak için en değerli kural ise kalabalık ve kapalı ortamları sınırlamak, gerçek havalandırma yapmak ve bağışıklığı güçlü tutmaktır. Ayrıyeten, öksürme ve hapşırmayla yayılan damlacıklar kolay kolay bulaşabildikleri için bilhassa yüz yüze olan karşılıklı konuşmalarda aramızdaki aranın en az 70 cm olmasına itina göstermeliyiz” diyor. İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Alpay Medetalibeyoğlu, kış aylarında hastalıklardan korunmamız için dikkat etmeniz gereken 10 kuralı anlattı; değerli teklifler ve ikazlarda bulundu.
Kapalı ve kalabalık ortamlardan kaçının
Kışın kapalı ve kalabalık ortamlardan mümkün olduğunca kaçınmanız çok kıymetli. Çünkü, insanların birbirine yakın bulundukları alanlarda influenza, teneffüs sinsityal virüsü (RSV) ve COVID-19 üzere virüsler çok süratli yayılıyorlar. Araştırmalar, kalabalık ve makus havalandırılan ortamlarda bulaşma riskinin 10 kata kadar arttığını ortaya koyuyor. Hasebiyle, sinema, AVM, toplu taşıma ve toplantı salonlarında uzun müddet kalmaktan kaçınmak enfeksiyon riskini önemli formda azaltıyor. Mecburi durumlarda maske takmak da tesirli olan bir öbür tedbir.
Haftada en az 3 kere 1’er saat yürüyün
Düzenli antrenman bağışıklık hücrelerinin dolanımını artırarak enfeksiyonlara karşı hami tesir sağlıyor. Araştırmalar, haftada en az 150 dakika yürüyen şahıslarda teneffüs yolu enfeksiyonlarının yüzde 30 oranında daha az görüldüğünü gösteriyor. İç Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Alpay Medetalibeyoğlu, kışın soğuk havaya karşın açık havada yapılan tempolu yürüyüşün hem D vitamini sentezine katkı sağladığını hem de kişiyi kapalı alan kalabalığından uzak tuttuğunu belirterek, “Yürüyüşü mümkünse gün içinde ve rüzgârdan korunaklı bir rota seçerek yapın. Çok terlemeyi ve üşümeyi önlemek için kat kat giyinmeye de dikkat edin” diyor.
Odalarınızı günde 3 kere 15’er dakika havalandırın
Kışın pencereler genelde kapalı kaldıkları için virüsler havada daha uzun müddet asılı kalıyorlar. Bu nedenle, oturduğumuz, çalıştığımız yahut uyuduğumuz ortamları günde 3 kere en az 10–15 dakika havalandırmak büyük fark oluşturuyor. Dünya Sıhhat Örgütü, âlâ havalandırmanın teneffüs yolu hastalıklarını yüzde 50 oranında azalttığını bildiriyor. Havalandırma sırasında kısa vadeli ısı kaybı olsa bile hava kalitesinin korunması enfeksiyon riskini önemli oranda düşürüyor. Kapalı ortamlarda daima klima yahut soba kullanımı havayı kuruttuğu için nem istikrarını korumak da değer taşıyor.
Aşılarınızı kesinlikle tamamlayın
Grip aşısı, bilhassa risk kümesinde yer alan bireylerde hastaneye yatış riskini yüzde 60 oranına kadar azaltıyor. COVID-19 hatırlatma dozları bağışıklık seviyesinin düştüğü kış aylarında müdafaa sağlıyor. Doç. Dr. Alpay Medetalibeyoğlu, 65 yaş üstünde yahut kronik hastalığı olanlarda zatürre (pnömokok) aşısının da önemli enfeksiyonları önleyebildiğini vurgulayarak, “Aşılar hastalıkların bulaşmalarını ve ağır seyretmelerini önleyen en güçlü araçlardandır. Üstelik, yalnızca sizi değil etrafınızdaki hassas şahısları de koruyor” bilgisini veriyor.
Eve geldiğinizde birinci iş ellerinizi yıkamak olsun
Virüslerin büyük bir kısmı eller yoluyla bulaşıyor. Bu nedenle, ellerinizi yıkamadan yüzünüze, burnunuza yahut gözlerinize asla dokunmayın. Ellerin su ve sabunla en az 20 saniye yıkanması enfeksiyon riskini yüzde 40–50 oranında azaltıyor. Münasebetiyle, bilhassa toplu taşıma, market, okul yahut iş yerinden dönüşte bu alışkanlık çok kıymet taşıyor. Su ve sabun yoksa en az yüzde 60 alkol içeren el antiseptikleri de yarar sağlıyor.
Boyun ve burun bölgenizi koruyun
Soğuk hava teneffüs yolu mukozasını zayıflatarak virüslere daha hassas hâle getiriyor. Boyun ve burun bölgesini korumak ise bilhassa rüzgârın tesirini azaltarak mukozanın kurumasını ve bu sayede virüslerin teneffüs yollarında basitçe tutunmalarını önlüyor. Yaygın inanışın bilakis, üşümek direkt hastalık yapmıyor; fakat bağışıklığı baskılayarak enfeksiyonlara taban hazırlıyor. Münasebetiyle dışarı çıkmadan evvel termal içlik ve atkı kullanmak yararlı oluyor. Bunların yanı sıra ince tek bir kıyafet yerine kat kat giyinmek beden ısısını istikrarda tutuyor.
Günde 7–8 saat kesintisiz uyuyun
Uykusuzluk bağışıklık sistemi hücrelerinin aktivitelerini azaltıyor ve bu nedenle viral enfeksiyonların gelişme riskini artırıyor. Bilimsel çalışmalar, günde 6 saatten az uyuyan bireylerde hastalanma riskinin yaklaşık 4 kat arttığını gösteriyor. “Düzenli ve kaliteli uyku için uyku saatlerinin kesinlikle sabit olması gerektiğini belirten Doç. Dr. Alpay Medetalibeyoğlu, “Yoğun günlerde kısa molalar vermek gerilim hormonlarının düzeylerini düşürüyor ve böylelikle bağışıklığı güçlendiriyor. Akşam geç saatlerde ekran kullanımını sonlandırmak da uyku kalitesini artırıyor” diye konuşuyor.
Bağışıklığı güçlendiren beslenme nizamını sürdürün
Yetersiz beslenme, enfeksiyonlara yatkınlığı yüzde 20–30 oranında artırıyor. Bu nedenle, istikrarlı ve kâfi beslenme bağışıklık sisteminin güçlenmesi açısından büyük ehemmiyet taşıyor. Günde birkaç porsiyon zerzevat ve meyve tüketimi bağışıklığı destekliyor. Ayrıyeten, C vitamini, çinko, D vitamini ve omega-3 bakımından varlıklı besinler, antioksidan ve antiinflamatuar etkileri sayesinde enfeksiyon riskini azaltıyor. Haftada 2 defa balık, her gün yoğurt yahut kefir tüketimi ise güçlü bir bağışıklık sisteminde değerli rol oynayan bağırsak florasını destekliyor. Çok şekerli ve işlenmiş besinlerden kaçınmak da enfeksiyon müddetini kısaltmaya yardımcı oluyor.
Geceleri odanıza bir bardak su koyun
Kışın kullanılan ısıtıcılar odadaki nemi düşürüyor; kuru hava, virüslerin teneffüs yollarına kolaylıkla tutunmalarına yol açıyor. Burun içinin kuruması da hem kanamaya hem enfeksiyona yatkınlık oluşturuyor. Bu nedenle, ortam neminin yüzde 40–60 ortasında olması ülkü kabul ediliyor. Geceleri odaya bir bardak su koymak yahut nemlendirici aygıt kullanmak odanın nemlenmesinde yarar sağlıyor. Bu kolay tedbir bile üst teneffüs yolu enfeksiyonlarını azaltabiliyor.
Yüz yüze konuşurken en az 70 cm uzak durun
Kış aylarında aile ortamlarında bulaşma riski epey yükseliyor. O denli ki temas hâlindeki her 3 şahıstan 1’i enfeksiyonu kapabiliyor. Doç. Dr. Alpay Medetalibeyoğlu, basit temas tedbirlerinin bile bulaşma riskini değerli formda azaltabildiğini vurgulayarak, “Bunun için yüz yüze konuşurken uzaklık korunmalı ve mümkünse maske kullanılmalı. Ortak havlular, bardaklar yahut telefonlar paylaşılmamalı. Bunların yanı sıra hastanın başka odada kalması ve sık havalandırma da çok önemlidir” diyerek kelamlarını tamamlıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
