Manalı ve maksatlı aktiviteler ile sıhhati ve refahı geliştiren, kişi merkezli bir sıhhat mesleği olan ergoterapi, engelli bireylerin toplumsal yaşama katılmasına takviye olmayı hedefliyor. İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Kısmı Öğretim Vazifelisi Melike Selin İkinci Kaya, engelli bireylerin, günlük yaşama bağımsız iştiraklerinin sırf fizikî hünerler ile değil; özgüven, motivasyon, sorun çözme üzere psikososyal hünerler ve çevresel düzenlemeler ile yakından alakalı olduğunu vurgulayarak “Ergoterapi tam da bu noktada devreye girerek bireylerin güçlü istikametlerini dayanaklar, hem de çevreyi bireylerin gereksinimlerini uygun hale getirmeyi amaçlar” dedi. Engelli bireylerin toplumsal yaşama katılmasında ailenin rolüne de dikkat çeken İkinci Kaya, “Ailelerin destekleyici ve cesaretlendirici yaklaşımı, engelli bireylerin hem toplumsal ömürde hem de iş hayatında daha inançlı, daha bağımsız ve daha faal rol almasını sağlayacaktır” dedi.
İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Kısmı Öğretim Vazifelisi Melike Selin İkinci Kaya, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü hasebiyle yaptığı açıklamada engelli bireyler için günlük yaşama iştirakin değerine ait değerlendirmede bulundu.
Nüfusun yaklaşık yüzde 16’sı engellilik tecrübesi yaşıyor
Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2023 bilgilerine nazaran, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 16’sının, ömrünün bir devrinde bir çeşit engellilik tecrübesi yaşadığını belirten Melike Selin İkinci Kaya, “Bu kadar büyük bir kitlenin günlük hayata iştirakinde yaşadığı zorluklar, engelliliğin yalnızca bir sıhhat durumu olmadığını; insanların etrafları, fırsatlara erişimleri ve toplumdaki tavırlarla şekillenen çok boyutlu bir problem olduğunu göstermektedir. Birçok engelli birey, aslında yapamadıkları için değil; fizikî etrafın, toplu taşımanın, eğitim ortamlarının ve toplumsal alanların gereğince erişilebilir olmaması nedeniyle iştirak konusunda zahmet yaşamaktadır. Bu nedenle engelliliği anlamak, bireylerde bir eksiklik aramak değil; toplumun ne kadar kapsayıcı olduğunu sorgulamak manasına gelmektedir” diye konuştu.
Sosyal yaşama tam ve eşit iştirak bir gereklilik
Engelli bireylerin toplumsal yaşama tam ve eşit biçimde katılmasının, sırf bir tercih değil; ömür kalitesini, sıhhati, bağımsızlığı ve toplumsal bütünlüğü direkt etkileyen kritik bir gereklilik olduğunu söyleyen Melike Selin İkinci Kaya, “Bireylerin toplumsal alakalarının güçlü olması ve toplumsal yaşama etkin iştiraki, engelliliğin tesirlerini azaltmakta ve günlük hayatta bağımsızlığı arttırmaktadır” dedi.
Engeller hazırlıksız olmaktan kaynaklanıyor
Engelli bireylerin toplumsal yaşama iştiraklerini zorlaştıran pek çok faktör bulunduğunu tabir eden Melike Selin İkinci Kaya, “Bu faktörler, düşünülenin bilakis bireylerin ‘yetersizliklerinden’ değil toplumun gereğince hazırlanmış olmamasından kaynaklanmaktadır. Engelli bireylerin toplumsal yaşama iştiraklerini limitleyen pürüzler, birçok vakit gündelik hayatın en kolay detaylarında karşımıza çıkmaktadır. Rampasız kaldırımlar, toplu taşıma araçlarının yetersizliği, toplum içinde kullanılan ortak alanların erişilebilir tasarlanmaması üzere fizikî pürüzler, insanların toplumsal etrafları ile irtibat kurmalarını zorlaştırmaktadır. Bunun yanı sıra kültürümüzde var olan önyargılar, acıma duygusu, çok korumacılık ya da görmezden gelmek üzere davranışlar da engelli bireylerin kendilerini eşit bir biçimde söz etmelerini zorlaştırmaktadır” dedi.
Günlük hayata bağımsız iştirakte kıymetli rol üstleniyor
Ergoterapinin manalı ve gayeli aktiviteler ile sıhhati ve refahı geliştiren kişi merkezli bir sıhhat mesleği olduğunu hatırlatan Melike Selin İkinci Kaya, “Ergoterapistler, bireylerin yapmak istedikleri, muhtaçlık duydukları ve toplum içinde rollerini yerine getirirken yapmaları beklenen aktiviteleri gerçekleştirebilmeleri için bireylerin maharetlerini geliştirerek, aktiviteyi modifiye ederek ya da çevresel düzenleme yaparak bireylerin bağımsızlıklarını destekler” dedi.
Temel becerilerden toplumsal dayanağa kadar pek çok katkı hedefleniyor
Engelli bireylerin, günlük yaşama bağımsız iştiraklerinin sırf fizikî maharetler ile değil; özgüven, motivasyon, sorun çözme üzere psikososyal maharetler ve çevresel düzenlemeler ile yakından bağlı olduğunu kaydeden İkinci Kaya, “Ergoterapi tam da bu noktada devreye girerek bireylerin güçlü taraflarını takviyeler, hem de çevreyi bireylerin gereksinimlerini uygun hale getirmeyi hedefler. Ergoterapistler, engelli bireyler ile yemek yemek, giyinmek, şahsî bakım üzere temel günlük ömür aktiviteleri üzerinde çalışabildiği üzere; alışveriş yapmak, yemek hazırlamak üzere yardımcı günlük hayat aktivitelerinde de takviye sunar” dedi.
Duyu bütünleme temelli yaklaşımlar kullanılıyor
Ergoterapinin günlük hayat marifetlerini uygunlaştırma ve güçlendirmede sunduğu katkılara değinen İkinci Kaya, “Hareket, istikrar, uyum, ince ve kaba motor maharetlerde zahmet yaşayan bireylerle duyu bütünleme temelli yaklaşımlar kullanarak hünerlerin gelişmesini maksatlar. Bunun yanında bilişsel ve toplumsal marifetleri destekleyerek bireyin bağımsızlığını artırmayı maksatlar. Gerektiğinde aktiviteleri kolaylaştıran yardımcı aygıtlar, teknolojik ekipmanlar ve çevresel düzenlemeler önererek günlük hayatı daha erişilebilir hâle getirir” diye konuştu.
Melike Selin İkinci Kaya, ergoterapinin tüm bu ferdî çalışmaların yanı sıra engelli bireylerin toplumsal yaşama iştiraklerinin sürdürülebilir olması için aileler, eğitimciler, kurumlar ve politika yapıcılarla iş birliği içinde çalışarak daha kapsayıcı bir ömür ortamı oluşturulmasına katkı sağladığını söyledi.
Sosyal ömür ve iş hayatına iştirakte ailelere öneriler
Engelli bireylerin toplumsal iştiraklerinde ailenin büyük ehemmiyete sahip olduğunu söz eden Melike Selin İkinci Kaya, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Aile, bireyin var olduğu, birinci tecrübelerini yaşadığı en küçük kurumdur bu nedenle bireylerin motivasyonları üzerinde kıymetli bir tesire sahiptir. Ailelerin yaklaşımı, engelli bireylerin bağımsızlık seviyelerini etkilemektedir. Aileler, bireylerin yapamadıklarına odaklanmak yerine bireylerin yapabildiklerini fark ettirmeli ve de güçlü taraflarına odaklanmalıdır. Küçük muvaffakiyetlerin dahi takdir edilmesi, bireylerin toplumsal iştirak isteklerini artıracaktır. Aileler, bireylerin tecrübe kazanmalarına müsaade vermeli, onlara alan açmalı ve de çok müdafaacı yaklaşmamalıdır. Toplumsal etkinliklere birlikte katılmak, bireyleri farklı ortamlarda desteklemek, toplumsal ortamlara teşvik etmek de kıymetli olmaktadır. Sonuç olarak ailelerin destekleyici ve cesaretlendirici yaklaşımı engelli bireylerin hem toplumsal ömürde hem de iş hayatında daha inançlı, daha bağımsız ve daha faal rol almasını sağlayacaktır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
