Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, yeme bozukluklarının kültürel ve ruhsal tesirlerini, bulimia ve anoreksiya nervoza farklarını, tedavi tekniklerini ve aile ile partner takviyesinin değerini anlattı.
Beslenme alışkanlıkları büyük ölçüde kültürel normlarla şekilleniyor
Beslenme davranışları ile kültürel faktörler ortasındaki bağlantının, psikoloji ve antropoloji literatüründe kıymetli bir araştırma alanı olduğunu lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, “Çeşitli kültürlerde beslenme alışkanlıkları ve yemekle ilgili toplumsal pratikler büyük ölçüde kültürel normlar tarafından şekillenir.” dedi.
Türk kültüründe aile ve arkadaşlarla birlikte yemek yemenin değerli bir toplumsal aktiflik olduğunu hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Şentürk, “Bol yiyecek sunulması ve rahmet vurgusu yaygındır. Buna rağmen Kuzey Avrupa kültürlerinde daha minimalist ve fonksiyonel bir yemek anlayışı görülür. Yemekleri ödül olarak görmek, tıkanırcasına yeme ya da anoreksiya nervoza üzere bozukluklarda görülen besin korkusu üzere davranışlar, bu kültürel kodlardan etkilenebilir.” biçiminde konuştu.
Bulimia nervoza, denetimsiz yeme krizleri ve telafi edici davranışlarla önemli sonuçlara yol açabilir!
Bulimia nervozanın, denetim edilemeyen yeme krizleriyle başlayan ve bu davranışı telafi etmek için kusma, laksatif kullanımı, çok idman ya da katı diyetler üzere tekniklerin uygulandığı bir yeme bozukluğu olduğunu aktaran Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, “Bireyler ekseriyetle suçluluk, utanç ve ağır kilo alma korkusu yaşarlar. Fizikî olarak olağan kilo aralığında olsalar bile bu korku devam eder ve davranışlar çoğunlukla bilinmeyen gerçekleşir. Tedavi edilmediğinde hem ruhsal hem fizikî açıdan önemli sonuçlara yol açabilir.” dedi.
Bulimia Nervoza ve Anoreksiya Nervoza ortasındaki farklara ve benzerliklere değinen Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, şunları söyledi:
“Bulimia nervoza; süratli ve denetimsiz yeme, akabinde telafi edici davranışlar ile karakterize edilir. Bu şahıslar ekseriyetle olağan kilo aralığındadır. Anoreksiya nervoza ise kişinin düşük kiloda olmasına karşın kendisini kilolu görmesi ve çok kısıtlayıcı beslenme davranışlarıyla tanımlanır. Her iki bozuklukta da vücut imajı tasası, ağır kilo alma korkusu ve yeme davranışında bozulmalar görülür. Tedavi edilmediğinde depresyon, anksiyete ve toplumsal izolasyon üzere problemlere neden olabilir.”
Güzellik baskısı gençlerde yeme bozukluklarına yol açabiliyor!
Toplumsal normların, medya tesirinin ve şahsî özgüvenin, insanların dış görünüşe verdiği kıymeti belirlediğini lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, “Güzellik standartlarının yarattığı baskı, bilhassa gençlerde vücut algısını olumsuz etkileyerek yeme bozukluklarına yer hazırlayabilir.” dedi.
Yeme bozukluklarının genetik, biyolojik ve ruhsal faktörlerin etkileşimiyle ortaya çıktığına işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Şentürk, “Erken teşhis, semptomların şiddetlenmesini önlemek ve önemli komplikasyonları engellemek açısından kritiktir. Psikiyatrist, psikolog, diyetisyen ve diğer uzmanlardan oluşan multidisipliner bir grup, hem fizikî hem ruhsal sıhhatin güzelleştirilmesinde tesirli olur. Komorbid durumların idaresi de tedavinin değerli bir modülüdür.” sözlerini kullandı.
Tedavi sonrasında nüks riski devam edebilir; tertipli takip ve profesyonel dayanak önemli!
Yeme bozukluklarıyla çabada bireyin kendi sıhhat durumunu anlaması ve muhtaçlık duyduğunda profesyonel yardım almasının hayati değer taşıdığını vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, “Erken müdahale, uzun vadeli problemlerin önüne geçebilir.” dedi.
Teşhisin ekseriyetle bir psikiyatrist tarafından konduğunu aktaran Dr. Öğr. Üyesi Şentürk, şöyle devam etti:
“Fiziksel muayene, kan testleri, elektrolit ölçümleri ve gerekirse görüntüleme prosedürleriyle desteklenir. Psikiyatrik kıymetlendirme ve yeme davranışının gözlemlenmesi teşhisin temel basamaklarıdır. Medikal tedavi, çeşitli psikoterapi metotları ve diyetisyen dayanağı tedavinin temel bileşenleridir. Uygulanan sistem bireyin muhtaçlığına nazaran belirlenir. Tedavi sonrasında nüks riski devam edebilir. Bu nedenle nizamlı takip ve profesyonel takviye kıymetlidir. Hastanın kendi durumunu izlemesi ve gerektiğinde yardım alması nüks riskini azaltır. Multidisipliner takım, tedavinin bireye özel ve tesirli ilerlemesini sağlar. Grup çalışması hem fizikî hem ruhsal açıdan bütünsel bir yaklaşım sunar.”
Belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir ruh sıhhati uzmanına başvurulmalı!
Ailelerin destekleyici, baskıcı olmayan bir tavır sergilemesinin de değerli olduğunun altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, “Mevcut yeme rutinlerinin çok biçimde değiştirilmemesi, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının teşvik edilmesi ve gerilimin azaltılması düzgünleşme sürecine katkı sağlar. Ailenin hastalık belirtilerini tanıması ve profesyonel yardım aramada takviye olması kritik değer taşır.” dedi.
Partnerlerin, kısıtlayıcı tavırlardan kaçınarak, belirtileri fark ederek ve duygusal dayanak sunarak tedavi sürecine olumlu katkıda bulunabileceğini söz eden Dr. Öğr. Üyesi Şentürk, “Yeme bozuklukları önemli tıbbi meselelere yol açabileceği için belirtileri fark eden bireylerin en kısa müddette bir ruh sıhhati profesyoneline başvurmaları önerilir. Tedavi süreci sabır gerektirir ve yakın dayanağı güzelleşmenin değerli bir kesimidir.” ihtarında bulunarak kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
