Kimi hastalıklar hiç belirti vermeden, bedende sinsi bir biçimde ilerleyerek hayati riske yol açabilecek boyutlara geldiğinde kendisini belirli ediyor. Abdominal aort anevrizması, yani karın ana atardamarının balonlaşması da bu rahatsızlıkların başında geliyor. Sigara, yüksek tansiyon ve damar sertliğinin neden olabildiği abdominal aort anevrizmaları erken teşhisle tedavi edilebiliyor. Takip ve tedavi edilmediği takdirde iç kanamalar dahil birçok rahatsızlığı sebep olabilen abdominal aort anevrizması, balonlaşmanın çapı ve yerleşimine nazaran hastaya özel tedavi planlarıyla ortadan kaldırılabiliyor. 5 cm’nin altındaki anevrizma genişlemeleri olan hastalar takip altına alınırken, daha geniş balonlaşmalar açık yahut kapalı ameliyatlarla onarılabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Kalp Damar Cerrahi Bölümü’nden Prof. Dr. Ali Aycan Kavala, abdominal aort anevrizması ve tedavi metotları hakkında bilgi verdi.
Aort damarındaki sorunlar tüm bedeni etkiliyor
Aort, kalpten çıkan ve bedendeki tüm organ ve dokulara temiz kan taşıyan en büyük damar olduğu için, bu damarla ilgili sorunlar bütün bedeni olumsuz etkileyebilir. Zamanla damar duvarı zayıflarsa, bilhassa karın bölgesinde bir kısım genişleyip balon üzere şişer. Bu genişleme Abdominal Aort Anevrizması (AAA) olarak isimlendirilir. Olağanda aort çapı yaklaşık 2 santimetredir. Şayet bu çap 3 santimetreyi geçerse anevrizmadan bahsedilir. 5–5.5 santimetreye ulaşırsa, patlama (rüptür) riskini artırır. Anevrizmanın en değerli nedenleri şunlardır;
- Sigara kullanımı (en büyük risk faktörü)
- Hipertansiyon (yüksek tansiyon)
- Damar sertliği (ateroskleroz)
- Erkek cinsiyet
- İleri yaş
- Genetik yatkınlık
Ailede varsa risk 4-6 kat artıyor
Ailesinde aort anevrizması öyküsü olan şahıslarda bu hastalığın görülme riski 4–6 kat artar. Bu nedenle ailesinde “aort anevrizması” tanısı olan bireylerin birinci derece yakınlarının kesinlikle tarama yaptırması gerekir. Bilhassa baba yahut erkek kardeşinde anevrizma olan erkeklerin 55 yaşından sonra, bayanların ise 65 yaşından sonra taramadan geçmesi önerilir. Tarama çok kolaydır, yalnızca karın ultrasonu (Abdominal Ultrasonografi) ile anevrizma varlığı saptanabilir. Gerektiğinde daha detaylı inceleme için BT anjiyo yapılır. Anevrizma geliştiğini ilaçla küçültmek mümkün değildir. Lakin alınan bu tedbirlerle büyüme suratı yavaşlatılabilir;
- Sigaradan uzak durmak
- Tansiyonu denetim altında tutmak
- Kolesterol ve şekeri düzenlemek
- Ağır kaldırmaktan kaçınmak
- Düzenli doktor kontrolünü yaptırmak
Karındaki el bombası olarak söz ediliyor
Abdominal aort anevrizması, sessiz lakin tehlikeli bir hastalıktır. Kendini hissettirmeden yıllarca büyür. Bu nedenle damar tabipleri tarafından karındaki el bombası olarak isimlendirilir. Zira bir gün patladığında hastada ölümcül sonuçlar doğurabilir. Aort anevrizması patladığında, karın içine ani ve büyük ölçüde kanama olur. Hastalar birden fazla vakit hastaneye ulaşamadan hayatını kaybeder. Rüptüre olmuş anevrizmalarda vefat oranı %80’in üzerindedir. Bu yüzden erken teşhis, tedaviden bile değerlidir. Karında atım hissi, daima dolgunluk ya da ailede anevrizma hikayesi olan şahısların vakit kaybetmeden kesinlikle bir kalp damar cerrahına başvurması gerekir.
Tedavi bireye özel olarak planlanıyor
Abdominal aort anevrizması erken teşhis ile tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Tedavi, anevrizmanın büyüklüğüne ve yerine nazaran değişir. 5,5 santimetreyi geçen yahut süratle büyüyen anevrizmalarda cerrahi tedavi gerekebilir. Açık cerrahide karın açılarak, balonlaşan damar kısmı sentetik bir damar greftiyle değiştirilir. Kapalı (EVAR – Endovasküler Anevrizma Tamirinde ise kasık damarından girilerek, stent-greft ismi verilen özel bir protez damarın içine yerleştirilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
