Dünya genelinde yaklaşık 540 milyon yetişkin (20-79 yaş) diyabetle yaşıyor. Kestirimlere nazaran bu sayı, 2030 yılına kadar 640 milyonu geçecek. Milletlerarası Diyabet Federasyonu ise, 2045 yılına gelindiğinde her 8 yetişkinden birinin, yani 783 milyon kişinin diyabet hastası olacağını varsayım ediyor. Türkiye’de de artış devam ediyor. Aktüel sayılara nazaran ülkemizde diyabet sıklığı bilhassa son 20 yılda %7’den %14’e yükseldi.
Diyabet yanlışsız bir formda tedavi edilmediğinde görme kaybı, böbrek yetmezliği, kalp-damar hastalıkları ve inme üzere ağır komplikasyonları da beraberinde getiren önemli bir sıhhat sorunu. Hastalığın nedenleri için aile hikayesi, hipertansiyon ve yüksek trigliserid bedellerini saymak mümkün fakat diyabetin önlenebilir risk faktörleri de var. En sık görülen diyabet tipi olan Tip 2 diyabet olaylarının yaklaşık yüzde 80’i; obezite, fizikî hareketsizlik ve sıhhatsiz beslenme üzere önlenebilir nedenlere bağlı. Bu noktada erken teşhisin hayati önemini vurgulayan İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Hasan Açık, “Diyabet aslında, hastalara sağlıklı bir hayat biçimi sunuyor. Hayat üslubu değişiklikleriyle diyabetliler de uzun ve sağlıklı bir ömür sürdürebiliyor. Unutmayalım ki, diyabet tedavi edilebilen bir hastalıktır. Hastalar için eğitim, sistemli tarama ve tedavilerle diyabetin yol açacağı mümkün organ hasarları önlenebilir ya da geciktirilebilir. Açlık kan şekeri, HbA1c ve oral glukoz tolerans (şeker yükleme) testleriyle erken teşhis konması ve böylece tüm bu mümkün riskleri azaltarak süreci gerçek yönetmek mümkün.”
Diyabet, sinsi ilerleyen bir hastalık olduğundan, vakit içinde ortaya çıkan belirtileri ortasında; sık idrara çıkma, ağız kuruluğu, bulanık görme, çok su içme, daima açlık hissi üzere şikayetler önde geliyor. Açlık kan şekeri ölçümü, 100-125 mg/dl ise bilinmeyen şeker (pre-diyabet) olabilir. Lakin 126 mg/dl yahut daha fazla olması diyabet varlığını gösteriyor. Son üç aylık şeker ölçümünde (Hba1c testi) sonuca nazaran 5.7-6.4 pre-diyabet, 6.5 ve üzeri pahalar ise diyabet olarak kabul ediliyor.
Dr. Öğr. Üyesi Hasan Açık, tedavisi göz arkası edildiğinde hastaların ömür kalitesini düşüren diyabetten korunmak için Dünya Sıhhat Örgütü’nün de önerdiği hayat şekli değişikliklerini paylaştı:
Sağlıklı Beslenme: Dengeli ve sağlıklı bir diyet, diyabet riskini önemli oranda azaltmada tesirlidir. Meyve, zerzevat ve lif açısından güçlü besinlerin tüketimine itina gösterin, şeker, beyaz ekmek ve tatlı üzere rafine karbonhidratları azaltın. Tıpkı şeklide kırmızı et ve işlenmiş besin tüketiminizi de sonlandırarak balık ve beyaz et tercih edebilirsiniz.
Düzenli Fizikî Aktivite: Doktorunuzun sizin için önereceği idmanları nizamlı yaparak diyabet riskinizi düşürün. Örneğin, hafif tempoda yürüyüş ya da yüzme üzere sporlar pek çok açıdan sıhhatinize yararlıdır.
Sağlıklı Kilo İdaresi: Fazla kilolu olmak diyabet riskini artıran değerli bir faktör. Ülkü kilonuzda kalarak kan şekeri denetiminizi istikrarda tutabilirsiniz.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
