Türkiye’de organ nakli bekleyen hasta sayısı her geçen gün artıyor. Kâfi sayıda organ bağışı olmadığı için nakiller kadavra yerine çoğunlukla canlı vericiden yapılıyor. Dünya standartlarındaki organ nakil merkezlerimiz ve Türk hekimlerin tecrübesi sayesinde yabancı hastalar da organ nakli için ülkemize geliyor. Memorial Bahçelievler / Şişli Hastaneleri Organ Nakli Merkezi Başkanı Prof. Dr. Kamil Yalçın Polat, “3-9 Kasım Organ Bağış Haftası” kapsamında organ naklindeki yeni gelişmeler hakkında kıymetli bilgi verdi.
Kadavra nakil sayısı çok az
Organ bağışı, ülkemizde şimdi istenen düzeyde değil. Türkiye’de her yıl sadece 300–400 kadavra donörden organ alınabilmektedir. Halbuki Batılı ülkelerle tıpkı seviyeye ulaşabilmek için bu sayının en az 10 kat artması, yani yılda 2.000–3.000 kadavra donöre ulaşılması gerekir. Bu durum, organ bekleyen binlerce hasta için büyük bir fark oluşturacaktır. Bu nedenle organ bağışını artırmak için devlet kurumlarının, sivil toplum kuruluşlarının ve medya organlarının ortak toplumsal projelerde buluşması hayati değer taşımaktadır.
Türkiye Canlı Vericili Nakillerde Öncü
Avrupa ülkelerinde organ vericilerinin yaklaşık %80’i kadavra yapılırken, Türkiye’de bu oran bilakis dönmüş durumda yani nakillerin %75’i canlı donörden, %25’i kadavradan yapılmaktadır. Bu tablo, toplumda organ bağışının hala yetersiz olduğunu göstermektedir. Lakin Türkiye, canlı vericili karaciğer nakillerinde dünya çapında başarılı sonuçlar elde etmektedir. Son yıllarda düzenlenen farkındalık kampanyaları sayesinde kadavra bağış oranında kısmi artış gözlense de, hastaların beyin mevti teşhisinin konulduğu merkezlere ve halka büyük misyon düşmektedir. Sıhhat hizmetlerinin her etabında yüksek kalite ve şeffaflık toplumun sisteme olan inancını artırmaktadır. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın “organ nakli dinen caizdir” tarafındaki açıklamasıyla birlikte dini çekinceler büyük ölçüde azalmıştır. Tekrar de birtakım aileler toplumsal baskı ya da yanlış önyargılar nedeniyle bağış kararını vermekte tereddüt etmektedir. Meğer organ bağışı, hayat kurtaran bir uygunluk zinciridir.
Bağışlanan her organ, bir beşere ömür umudu olur
Son 10 yılda Memorial Sıhhat Gurubu hastanelerinde 1656’sı yetişkin, 344’ü çocuk olmak üzere 2 bin karaciğer nakli gerçekleştirildi. Nakiller sayesinde 2,5 aylık bebekten 80 yaşındaki hastalara kadar 2 bin kişi sıhhatine kavuşmuştur. 15 kilo üzerindeki hastalara rutin olarak böbrek nakli yapılmaktadır. Nakillerdeki bu barı muvaffakiyet oranlarımız hem bizi hem de hastalarımızı çok sevindirmektedir;
• Karaciğer nakillerinde %92
• Böbrek nakillerinde %98
Karaciğer Yetmezliğinde En Tesirli Tedavi: Organ Nakli
Organ nakli ameliyatları ortasında karaciğer ve böbrek nakilleri en sık yapılan operasyonlardandır. Karaciğer ve böbrekteki yetmezlik sıkıntılarında en kalıcı tedavi yolu da organ naklidir. Ülkemizde kronik karaciğer yetmezliğinin en yaygın nedenleri ortasında Hepatit B, Hepatit C ve alkol yer alır. Hepatit B’li hastaların yaklaşık %15’inde ilerleyen periyotta tümör yahut yetmezlik gelişebilir. Bu hastalarda karaciğer nakli, hayat mühletini ve kalitesini besbelli formda artırmaktadır.
Karaciğer nakli yüksek teknik maharet ve güçlü bir ağır bakım takviyesi gerektirir. Ameliyat sırasında gereksiz kan kullanımından kaçınılması, hastanın metabolik istikrarını korur ve komplikasyon riskini azaltır. Merkezimizde ortalama kan kullanımı hayli düşük düzeydedir (yaklaşık 2,1 ünite/hasta). Bu yaklaşım, nakil sonrası güzelleşme sürecini hızlandırır.
Böbrek nakli ile diyalize veda
Kronik böbrek yetmezliği, hastaların ömrünü önemli formda kısıtlar. Diyalize bağımlı ömür, hem fizikî hem ruhsal olarak yıpratıcıdır. Başarılı bir böbrek nakli sonrası ise hastalar günlük yaşantılarına, işlerine ve toplumsal hayatlarına geri dönebilir.
Nakil sonrası enfeksiyon riski hayati risk nedeni
Nakil operasyonlarında yeterli bir anestezi idaresi ve ağır bakım takibi başarıyı belirleyen en değerli faktörlerdir. Enfeksiyon riski nakil sonrası en büyük tehditlerden biridir. Bu nedenle enfeksiyon denetim komitelerinin tertipli kontrolü ve hasta takibi, uzun devir muvaffakiyet oranlarını artırır.
Organ nakli sonrası birinci bir yıl, hastalar için kritik ehemmiyete sahiptir. Nizamlı denetimler ve doktor önerilerine tam uyum, ömür kalitesini korur. Nakil geçiren birçok kişi işine, ailesine ve toplumsal hayatına kaldığı yerden devam eder. Organ nakli yapılan bayanlar, ekseriyetle ikinci yıldan itibaren inançla gebelik planlayabilir. Organ nakli sadece cerrahi bir süreç değildir; cerrahi, anestezi, ağır bakım, enfeksiyon, psikoloji ve uyum gruplarının birlikte çalıştığı multidisipliner bir süreçtir. Bir hastanede organ naklinin muvaffakiyetle yapılabilmesi, o kurumun genel hizmet kalitesinin de göstergesidir.
Yanlış inançlar bağışın önündeki en büyük engel
Toplumda organ bağışıyla ilgili bilgi eksikliği, önyargı ve yanlış inanışlar yaygındır. Halbuki yanlışsız bilgiyle hareket eden bireylerin sayısı arttıkça, bağış oranları da artacaktır. Medyanın bu husustaki olumlu haberleri, farkındalığı artırmada kıymetli bir rol oynamaktadır. Sıhhat Bakanlığı’nın son yıllarda yaptığı çalışmalar olumlu sonuçlar verse de, kat edilmesi gereken daha uzun bir yol vardır.
Yaşamı paylaş, umudu çoğalt
Sağlık Bakanlığı’nın organ nakli merkezlerinde yürüttüğü kontroller ve kayıt sistemleri, kaliteyi artırmayı hedeflemektedir. Daha fazla hastaya ulaşmak ve bunu yüksek standartlarda yapmak, Türkiye’nin organ naklindeki en kıymetli gayesidir. Organ bağışı, bir insanın hayatını kurtarmanın en insani yoludur.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
