1 Kasım Dünya Vegan Günü olarak anılıyor ve vegan beslenmeye dair farkındalık geliştirilmesi hedefleniyor. Hayvanlardan elde edilen hiçbir gıdayı yememeyi içeren bir beslenme modeli olan vegan beslenmeye ilgi ise son yıllarda giderek artıyor. Vegan ve vejetaryen beslenme modelleri, sadece bir ömür stili tercihi değil; etik, ekolojik ve sıhhat temelli bir farkındalığın da göstergesi haline geldi. Vegan beslenmeye dair açıklamalarda bulunan İstinye Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Melike Şeyma Deniz, bu beslenme modellerinin sıhhate ve etrafa katkılarını kıymetlendirerek değerli ihtarlarda bulundu.
GEZEGENİN GELECEĞİ İÇİN DE KRİTİK KIYMETE SAHİP
Dr. Deniz, son yıllarda yapılan bilimsel çalışmaların bitki yüklü beslenmenin çok taraflı yararlarına dikkat çektiğini belirterek şöyle konuştu:
“Bitki temelli beslenme sırf ferdî sıhhat açısından değil, gezegenin sürdürülebilirliği açısından da çok pahalı. Zira bu beslenme modeli hem hastalık risklerini azaltıyor hem de çevresel tesirleri minimize ediyor.”
YETERSİZ BESİN ÖĞESİ ALIMI İÇİN DESTEK KULLANMAK ÖNEMLİ
Hayvansal kaynaklı besinleri sınırlayan fakat farklı seviyelerde tüketim tercihleri bulunan bireylere vejetaryen deniliyor. Süt eserleri tüketenler lakto-vejetaryen, yumurta tüketenler ovo-vejetaryen, her ikisini de tüketenler lakto-ovo-vejetaryen, balık tüketenler ise pesko-vejetaryen olarak isimlendiriliyor. Hiçbir hayvansal eseri kullanmayan bireyler ise vegan beslenme modelini benimsiyor. Dr. Deniz, özellikle vegan beslenme biçiminin dikkatli planlanması gerektiğini vurgulayarak şunları ekledi:
“Vegan diyetler gerçek planlandığında kâfi ve istikrarlı olabilir. Lakin B12 ve D vitamini, kalsiyum, iyot, çinko, selenyum ve protein üzere kimi besin öğelerinin yetersiz alımı riski vardır. Bu nedenle profesyonel takviye almak, gerekirse destek kullanmak ehemmiyet taşır.”
VEGAN BESLENME KALP SIHHATİNE FAYDALI
Araştırmalar, vegan beslenme modelinin koroner kalp hastalığı, tip 2 diyabet, hipertansiyon, kimi kanser cinsleri ve obezite riskini azalttığını ortaya koyuyor. Dr. Deniz, bu durumun beslenmenin içeriğiyle direkt bağlantılı olduğunu belirterek şu değerlendirmede bulundu:
“Bitki temelli beslenme; lif, antioksidan ve fitokimyasal bileşenler açısından varlıklı, doymuş yağ açısından ise düşüktür. Bu da hastalık riskini azaltan kıymetli bir faktördür. Ayrıyeten, bağırsak mikrobiyotasını güçlendirir ve inflamasyonu azaltarak cilt sıhhatine da katkı sağlar.”
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK AÇISINDAN DA KATKI SUNUYOR
Bilimsel datalar, vegan, vejetaryen ve Akdeniz tipi beslenme modellerinin çevresel sürdürülebilirlik açısından en avantajlı diyetler olduğunu gösteriyor. Bu beslenme biçimleri; daha az sera gazı emisyonu, daha az su tüketimi ve daha az toprak kullanımı gerektiriyor. Dr. Deniz, bu konuda verdiği örnekte şunları söyledi:
“Bir kilogram zerzevat üretimi için yaklaşık 332 litre su gerekirken, 1 kilogram dana eti üretimi için 15.415 litre su gerekiyor. Bu fark, bitkisel temelli beslenmenin gezegen üzerindeki tesirini açıkça ortaya koyuyor.”
‘ETSİZ PAZARTESİ’ İLE BÜYÜK BİR FARK YARATILABİLİR
Dr. Deniz, “Etsiz Pazartesi (Meatless Monday)” hareketinin herkes için ulaşılabilir bir başlangıç olduğunu vurgulayarak şöyle devam etti:
“Vegan yahut vejetaryen olmasanız bile haftanın bir günü et yememek hem vücudunuz hem de gezegen için manalı bir katkı sağlar. Pazartesi günü öğünlerde zerzevat ve baklagil tercih ederek sıhhatinizi desteklerken etrafa de olumlu bir tesir yaratabilirsiniz.”
BİTKİSEL YÜKLÜ BİR GELECEK MÜMKÜN
Tüm bu bilgiler ışığında, bitki temelli beslenmenin sırf bir trend değil hem ferdi hem de toplumsal seviyede daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir geleceğin anahtarı olduğu görülüyor. Dr. Deniz, “Et tüketimini azaltmak, zerzevat, meyve, tam tahıl ve baklagil yüklü bir beslenme tertibine geçmek; sıhhatimizi muhafazanın ve gezegenimize hürmet göstermenin en tesirli yollarından biridir” diyerek kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
