Her dört yetişkinden birinin hayat kalitesini düşüren kronik kabızlık, çağdaş çağın en yaygın ancak en az konuşulan sıhhat problemlerinden biri. Uzmanlara nazaran uzun periyodik kabızlık sırf fizikî bir rahatsızlık değil, birebir vakitte beslenme, gerilim, yetersiz su tüketimi ve hareketsiz hayatın ortak bir sonucu. İngiliz Diyetetik Derneği’nin (BDA) yayımladığı yeni rehber, bu probleme bilimsel bir bakış getiriyor ve hangi besinlerin nitekim işe yaradığını net biçimde ortaya koyuyor. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı ve Beslenme ve Diyetetik Kısım Lideri Prof. Dr. Murat Baş, bu kıymetli çalışmayı kıymetlendirerek Türkiye’deki sıhhatsiz beslenme alışkanlıklarına da dikkat çekiyor.
İngiliz Diyetetik Derneği (British Dietetic Association – BDA), yetişkinlerde kronik kabızlığın diyetle idaresine ait bugüne kadarki en kapsamlı rehberi yayımladı. Rehber, 75 randomize denetimli çalışmayı (RCT) kıymetlendirerek toplam 59 bilimsel teklif ortaya koydu.
Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı ve Beslenme ve Diyetetik Kısım Lideri Prof. Dr. Murat Baş, rehberi kıymetlendirerek “Bu çalışma, kabızlık tedavisinde bilimsel olarak hangi besinlerin, hangi dozda ve nasıl tesirli olduğunu birinci defa bu kadar açık biçimde ortaya koyuyor” diyor. Rehberin dikkat alımlı tarafı, yıllardır “iyi gelir” denilen pek çok besin teklifinin artık güçlü bilimsel datalarla desteklenmiş olması…
Bilimsel Delillerle Desteklenen Öneriler
“Kabızlık için lif tüketin” demenin artık kâfi olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Murat Baş, “Hangi lif, hangi formda ve hangi ölçüde olmalı? Bunu netleştiren bir doküman var artık elimizde. Bilhassa ‘karnıyarık otu’ olarak bilinen psyllium lifinin dışkı sıklığını ve kıvamını manalı seviyede güzelleştirdiği kanıtlandı” diyor.
Rehbere göre psyllium takviyeleri, kabızlık tedavisinde en tesirli lif formu olarak öne çıkıyor. Bifidobacterium lactis ve Lactobacillus casei Shirota suşlarını içeren probiyotik destekler bağırsak hareketlerini düzenliyor. Magnezyum oksit takviyeleri bağırsak geçiş mühletini kısaltırken, kivi, kuru erik ve çavdar ekmeği gibi kimi doğal besinler da semptomlarda bariz rahatlama sağlıyor. Ayrıca magnezyumdan güçlü mineralli sular, dışkı yumuşaklığını artırarak doğal bir tahlil sunuyor. Lakin rehber, “yüksek lifli diyet” üzere genel beslenme modelleri için delilin hala hudutlu olduğunu vurguluyor.
“Türkiye’de En Büyük Sorun: Hareketsizlik ve Yetersiz Lif Tüketimi”
Konuyla ilgili Türkiye’deki tabloya dikkat çeken Prof. Dr. Murat Baş, “Bizim toplumumuzda kabızlık çok yaygın lakin konuşulmayan bir sorun. En büyük nedenlerinden biri hareketsizlik, ikincisi ise yetersiz lif alımı. Günde ortalama 25–30 gram lif almamız gerekirken, Türk halkının birden fazla bunun yarısını bile tüketmiyor” formunda konuşuyor.
Sebze, meyve ve tam tahıl tüketiminin azalmasının yanı sıra, hazır besinlere yönelimin bağırsak sıhhatini olumsuz etkilediğini belirten Prof. Dr. Murat Baş, “Bağırsaklarımız, yediğimiz her şeyin aynası üzeredir. İşlenmiş eserler, düşük lifli atıştırmalıklar ve yetersiz sıvı alımı, kabızlığın kronik hale gelmesinin en kıymetli nedenleri” diyor.
“Kuru Erik, Mümkünse Kivi ve Probiyotikler Günlük Rutinin Modülü Olmalı”
Yeni rehberin, hem sıhhat profesyonelleri hem de bireyler için uygulanabilir pratik bilgiler içerdiğini vurgulayan Prof. Dr. Murat Baş, şunları ekliyor:
“Kuru erik, kivi üzere kolay lakin tesirli meyvelerin sistemli tüketimi, doğal lif alımını destekliyor. Ayrıyeten gerçek suşlardan seçilen probiyotiklerin kullanımı da artık bir moda değil, bilimsel temeli güçlü bir uygulama.”
Kabızlığın sadece beslenme değil, ömür biçimiyle da direkt bağlantılı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Murat Baş, “Kabızlık artık yalnızca bir sindirim sistemi sorunu değil, bir ömür üslubu göstergesi. Kâfi sıvı alımı, fizikî aktivite ve gerilim idaresi olmadan hiçbir besin tek başına mucize yaratmaz” ihtarında bulunuyor.
Yeni Rehber, Diyetisyenlere Yol Gösteriyor
BDA tarafından hazırlanan bu rehber, kronik kabızlık idaresinde birinci kapsamlı, delile dayalı kaynak olma özelliğini taşıyor. Prof. Dr. Murat Baş, “Bu doküman, doktorların ve diyetisyenlerin artık ‘deneysel’ değil, ‘kanıta dayalı’ formda tekliflerde bulunmasını sağlayacak. Türkiye’de de misal bir rehberin hazırlanması gerekiyor” diyor.
Kronik kabızlık sadece rahatsızlık veren bir durum değil, birebir vakitte genel sıhhat göstergesi. Prof. Dr. Murat Baş, “Bağırsak sıhhati bozulduğunda, bağışıklık sisteminden ruh haline kadar pek çok sistem etkileniyor. Bu nedenle kabızlıkla uğraş, sağlıklı ömrün temel taşlarından biri” diyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
