Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Emine Akın Aytop, provokasyon eşliğinde Derin TMU (derin transkraniyal manyetik uyarım) tedavisinin obsesif kompulsif bozukluk ve bağımlılık üzere rahatsızlıklarda nasıl kullanıldığı hakkında bilgi verdi.
Provokasyon uygulaması, çeşitli bozuklukların tedavisinde kullanılabilir!
Derin TMU, Deep TMS, dTMS üzere isimlerle anılan ‘derin transkraniyal manyetik ihtarım tedavisi’nin hastanın semptomlarının sistematik ve denetimli bir formda süreksiz olarak tetiklenmesi olduğunu aktaran Uzman Klinik Psikolog Emine Akın Aytop, “Bu süreç, uzman bir klinik psikolog tarafından provokasyon uygulamasıyla gerçekleştirilir. Böylelikle semptomlarla bağlantılı beyin devreleri aktive edilerek Derin TMU aygıtının hedeflenen beyin bölgelerini daha tesirli biçimde uyarması ve beyin aktivitesini düzenlemesi desteklenir.” dedi.
Etkisinin tek başına izole edilememiş olsa da araştırmaların, provokasyon eşliğinde yapılan uyarımın, provokasyonsuz uygulamalara kıyasla daha tesirli olabileceğine işaret ettiğini lisana getiren Aytop, “Provokasyon uygulaması, obsesif kompulsif bozukluk ve bağımlılık başta olmak üzere, tabibin uygun gördüğü çeşitli bozuklukların tedavisinde Derin TMU’ya eşlik eden destekleyici bir metot olarak uygulanabilir.” açıklamasını yaptı.
Provokasyonla tetiklenen obsesyonlar kompulsiyon gerçekleştirilmeden yönetilir!
Obsesif kompulsif bozukluğun tedavisinde provokasyonlu derin TMU kullanımından bahseden Uzman Klinik Psikolog Emine Akın Aytop, “Obsesyon, bireyin denetim edemediği, rahatsız edici ve ekseriyetle kişinin bedelleri ya da inançlarıyla çelişen niyetlerdir. Ağır derde neden olan bu niyetler, tekrarlayan, istenmeyen imgeler yahut dürtüler formunda ortaya çıkar. Kompulsiyon ise obsesyonlardan kaynaklanan tasayı azaltmak için yapılan, zihinsel ya da fizikî olabilen tekrarlayıcı davranışlardır. Bu davranışlar kısa vadede tasayı hafifletse de uzun vadede rahatsızlığın sürmesine neden olur.” dedi.
OKB’nin tedavisinde provokasyon uygulamasının, Derin TMU sırasında hastanın obsesyonlarını tetikleyen uyaranlara denetimli bir şekilde maruz bırakılmasını içerdiğini kaydeden Aytop, şunları söyledi:
“Bu takıntılı niyetleri tetiklemede yararlı olabilecek çeşitli görsel gereçlerden ve imajinasyon metodundan yararlanılabilir. Örneğin, kir ve mikrop ile alakalı obsesyonları olan bir hastaya kir ve mikrop temalı görseller gösterilerek obsesyonlarının aktive olması sağlanır. Provokasyonla tetiklenen obsesyonlar, hastada kompulsif davranış isteği uyandırır; fakat bu davranış gerçekleştirilmez. Bu süreç, fonksiyonel bozukluk gösteren beyin devrelerini aktive ederek Derin TMU’nun OKB ile alakalı bölgeleri tesirli bir formda modüle etmesini destekleyebilir.”
Tetikleyicilere tekrarlı biçimde maruz bırakılmak, vakitle duyarsızlaşma gelişmesini sağlayabilir!
Bu tesire ek olarak, provokasyon uygulamasının bilişsel, duygusal ve davranışsal açıdan da tedavi sürecine katkı sağlayabildiğini söz eden Uzman Klinik Psikolog Emine Akın Aytop, “Provokasyon sırasında hasta obsesyonlarıyla alakalı tetikleyicilere tekrarlı biçimde maruz bırakıldığında, vakitle duyarsızlaşma (habituation) gelişebilir.” dedi.
Bu durumun takıntılı fikirlerin daha sıradan hale gelmesine ve tetikleyici tesirlerinin azalmasına katkıda bulunabildiğine açıklık getiren Aytop, “Böyle bir süreç, tasa seviyesinde azalmaya, obsesyon–kompulsiyon bağı üzerinde zayıflamaya ve hastanın kompulsiyonlara başvurmadan tasayı tolere edebileceğini deneyimlemesine yardımcı olabilir.” formunda konuştu.
Bağımlılıkla bağlı beyin devrelerinin aktive olması beynin daha tesirli uyarılmasını sağlıyor!
Bağımlılık tedavisinde de provokasyon uygulamasının kullanıldığını vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Emine Akın Aytop, “Derin TMU sırasında kişinin bağımlılığıyla bağlı uyaranlara sistematik bir şekilde maruz bırakılması yoluyla aşermesi tetiklenir. Bu uyaranlar görseller, görüntüler yahut zihinsel imajinasyon yoluyla sunulabilir.” dedi.
Provokasyonla ortaya çıkan aşermenin, bağımlılıkla bağlı beyin devrelerinin aktive olmasını sağladığına dikkat çeken Aytop, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bu aktivasyon, Derin TMU aygıtının hedeflenen beyin bölgelerini daha tesirli bir formda uyarmasını kolaylaştırarak dopamin ve öteki nörotransmitterlerin salınımını düzenleyen kapsamlı bir nöromodülasyonu dayanaklar. Ayrıyeten, provokasyon sırasında kişinin bağımlılıkla bağlı tetikleyici uyaranlara sistematik biçimde maruz bırakılması, vakitle şartlanmış reaksiyonlarının zayıflamasına ve bu çeldirici uyaranlara karşı duyarsızlaşmasına katkı sağlayabilir. Böylelikle birey, aşermeyi tetikleyen faktörler ile bağımlılık davranışı ortasındaki otomatik irtibatın zayıfladığını deneyimleyebilir. Bu süreç, birebir vakitte duygusal regülasyonu destekleyerek kişinin aşermeyi tolere etme ve yönetme kapasitesini güçlendirebilir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
