İleri yaştaki bireylerde kıymetli yaralanmalara yol açabilecek düşmelerin ciddiye alınması gerekiyor. İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Kısım Lideri Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Bilimsel araştırmalar, bir yaşlının bir yıl içinde birden fazla düşmesi halinde tekrar düşme riskinin yüzde 50’nin üzerine çıktığını gösteriyor. Her düşme, sadece o anki bir yaralanma değil, gelecekteki yeni düşmelerin de habercisi olabiliyor” dedi. Düşmeleri önlemenin tek bir yaşa bağlı değil, ömür uzunluğu süren bir hazırlık süreci üzere kıymetlendirilmesi gerektiğini kaydeden Denizoğlu Külli, “Genç ve orta yaşlarda edinilen nizamlı antrenman alışkanlıkları, ilerleyen yıllarda adeta bir ‘kas ve kemik bankası’ üzere çalışarak kişiyi korur. Yürüyüş, direnç idmanları ve istikrar çalışmaları hem diyabet ve kalp-damar hastalıkları riskini azaltır hem de ileride düşmeye karşı güçlü bir yer hazırlar” dedi.
İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Kısım Lideri Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, 1 Ekim Dünya Yaşlılar Günü hasebiyle yaptığı açıklamada ileri yaşta görülen düşmelere ait değerlendirmede bulundu.
Düşmeler pek çok etkenden kaynaklanıyor
Düşmelerin tek bir sebepten değil, bir ortaya gelen biyolojik, çevresel ve davranışsal etkenlerden kaynaklandığını belirten Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Örneğin kas gücü ve istikrar azalması, görme–işitme sıkıntıları, çoklu ilaç kullanımı (özellikle tansiyon ve uyku ilaçları), yürüme paternindeki değişiklikler, nörolojik–bilişsel etkilenmeler ve kırılganlık tablosu riski artırır. Konutta gevşek halılar, yetersiz aydınlatma, tutunma barlarının olmaması üzere düzenlenebilir faktörler de tabloya eklenince düşme mümkünlüğü yükselir” ikazında bulundu.
Tekrar düşme riski yüzde 50 artıyor
Yaşlı bireylerde düşmelerin, kıymetli yaralanmalara ve hatta mevt riskini arttıracak tablolara yol açabilecek bir sorun olduğunu ve ciddiye alınması gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Bilimsel araştırmalar, bir yaşlının bir yıl içinde birden fazla düşmesi halinde tekrar düşme riskinin yüzde 50’nin üzerine çıktığını gösteriyor. Yani her düşme, sadece o anki bir yaralanma değil, gelecekteki yeni düşmelerin de habercisi olabiliyor. Bu yüzden ‘düştü geçti’ demek yerine, kesinlikle profesyonel kıymetlendirme ve önleyici programlar planlamak gerekiyor” ihtarında bulundu.
Egzersizle risk azaltılabilir
Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, fizyoterapistlerin bireye özel kuvvet–denge–koordinasyon odaklı idman programlarıyla riski azaltılabileceğini belirterek buna eşlik eden konut içi güvenlik düzenlemeleri ve uygun ayakkabı seçiminin de etkiyi artıracağını tabir etti.
İleri yaşta da kuvvetlenmek mümkün!
“Düşmenin kemiklerin zayıflaması sonucu mu ortaya çıktığı, yoksa kişi düştüğü için mi kırıkların oluştuğuna” ait sorunun karşılığının merak edildiğini belirten Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Bu soru, ikisi de biçiminde yanıtlanabilir. Düşme, kırığı başlatan dış olaydır; kemik kalitesi (osteoporoz/osteopeni) ise tıpkı düşmenin kırığa dönüşme mümkünlüğünü bariz formda artırır. Yani düşük şiddetli bir düşme, sağlam kemikte birçok kere küçük sıyrıkla atlatılırken; kırılgan kemikte kalça–el bileği–omurga kırıkları görülebilir. Bu nedenle müdafaa stratejileri çift istikametli olmalıdır: Düşmeyi önlemek için fizyoterapist eşliğinde zorluk düzeyi kademeli artırılan kas–denge–yürüme eğitimleri, konut güvenliği, uygun ayakkabı, yardımcı aygıtlar, görme–işitme denetimleri yapılırken, öteki yandan kemiği güçlendirmek için sistemli yüklenmeli–dirençli idman, kâfi beslenme ve hayat biçimi değişikliklerine gidilmelidir. Sizi temin edebilirim ki ‘Bu yaştan sonra olmaz kuvvetlenemem’ diye düşünen her yaşlı, gerçek antrenman programıyla güçlenmiş ve daha güzel işlevsel düzeye ulaşmıştır” diye konuştu.
Düzenli antrenman, kas ve kemik bankası fonksiyonu görüyor
Düşmeleri önlemenin tek bir yaşa bağlı değil, ömür uzunluğu süren bir hazırlık süreci üzere kıymetlendirilmesi gerektiğini kaydeden Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Genç ve orta yaşlarda edinilen tertipli idman alışkanlıkları, ilerleyen yıllarda adeta bir ‘kas ve kemik bankası’ üzere çalışarak kişiyi korur. Yürüyüş, direnç antrenmanları ve istikrar çalışmaları hem diyabet ve kalp-damar hastalıkları riskini azaltır hem de ileride düşmeye karşı güçlü bir taban hazırlar” dedi.
Risk faktörleri kesinlikle değerlendirilmeli
Özellikle 65 yaştan itibaren bir fizyoterapist tarafından risk faktörlerinin değerlendirilmesinin kıymetli olduğunu tabir eden Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, alınacak tedbirleri şöyle sıraladı:
-Dünya Sıhhat Örgütü’nün “genç yaşlı” olarak tanımladığı 65 yaş ve üzerinde, düşmeler daha hassas hale gelir. Bu devirde kesinlikle bir fizyoterapist tarafından kas gücü, istikrar, yürüme, esneklik, bilişsel fonksiyonlar ve konuttaki risk faktörleri değerlendirilmelidir. Zira kolay görünen bir halı kayması ya da loş bir ışık, önemli bir düşmeye yol açabilir. Bu yaş kümesinde oturup kalkma, çömelme, farklı sürat ve yerde yürüme, yerden kalkma üzere günlük ömrü taklit eden idmanlar çok pahalıdır. Gerekirse tai chi yahut temel yöresel danslarımız üzere istikrara odaklı aktiviteler hayat içine dahil edilebilir.
-Ayrıca görme ve işitme denetimleri, kullanılan ilaçların gözden geçirilmesi, doğru ayakkabı seçimi ve konutta banyo yahut merdivenlerde tutunma barlarının yerleştirilmesi üzere küçük dokunuşlar büyük fark yaratır.
-Özellikle kırılganlık riski taşıyan yaşlı bireylerde antrenmandan kaçınmak yerine, inançlı formda kademeli artırılan direnç ve aerobik programlarla kas kaybını durdurmak ve dayanıklılığı artırmak mümkündür. Bilimsel datalar gösteriyor ki yaşlı yetişkinler de kuvvetlenmeye gençler kadar olumlu cevap verebilir. Elhasıl düşmeleri önlemek için tedbirler, erken yaşlardan başlar lakin 65 yaş sonrasında fizyoterapist ile kapsamlı ve çok boyutlu bir planlama şarttır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
