Yaz tatili iş ve okul hayatına ya da günlük ömrün ağır temposuna kısa bir orta vermek için kıymetli bir fırsattır. Çoğu insan bu periyodu en âlâ biçimde değerlendirip tatilin keyfini çıkarabilmektedir. Lakin kimi insanlarda ise tatil ve tatil dönüşleri hayal edildiği kadar keyifli olmayabiliyor. Tatil dönüşünde bekleyen işler ve sorumluluklar, tekrar erken kalkma zaruriliği ya da trafikte geçirilen vakit, şahısta bıkkınlık ve isteksizliğe yol açarak tatil dönüşü sendromuna ya da yaz depresyonuna neden olabilir. Memorial Bodrum Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Uzm. Psk. Semiha Alparslan, yaz depresyonu ve tatil dönüşü ruh sıhhati açısından dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında bilgi verdi.
Tatil dönüşü sendromuna yakalanmayın
Uzun vakittir beklenen tatilin akabinde depresif hissetmek epeyce yaygın bir durumdur. Rutinlerin bozulduğu, sorumlulukların bir müddetliğine rafa kaldırıldığı tatil günlerinden sonra yine iş hayatına ya da günlük nizama dönmek zorlayıcı olabilir. Bu durum, “tatil dönüşü sendromu” olarak isimlendirilir. Tatil sırasında dinlenmenin yanı sıra çokça keyif alınır, beyin daima yeni uyaranlarla karşılaşır. Lakin dönüşte bekleyen işler, yığılmış sorumluluklar, tekrar erken kalkma zaruriliği ya da trafikte geçirilen vakit, bireyde bıkkınlık ve isteksizlik yaratabilir. Bu süreçte “tatilden döndüm, artık hayat yeniden birebir sıradanlığa girdi” fikri depresif bir ruh haline taban hazırlayabilir.
Tatil paylaşımlarına bakarken depresyona girmeyin
Yaz depresyonunu tetikleyen ögeler başında günümüzdeki toplumsal medya paylaşımları kıymetli bir yer tutmaktadır. İmkanı olan bireylerin gittikleri tatil ve bu tatil devirlerinin görsellerini toplumsal medyada paylaşımları, tatile gidemeyen bireylerde eksiklik, yetersizlik ve kıyas hislerini artırarak depresif bir ruh haline yol açabilmektedir. Bu nedenle toplumsal medyada yalnızca “en keyifli anların” paylaşıldığını, gerçeğin tüm tarafları göz önünde bulundurularak bu görseller incelenmesi gerekir.
Tatili sıkıntılarınızın tahlili olarak görmeyin
Depresyon çoğunlukla kış mevsimiyle ilişkilendirilse de yaz mevsiminde de görülebilir. Yaz mevsiminde depresyon için risk faktörlerine taşıyorsanız belirtiler günlük fonksiyonelliğini etkiliyorsa öncelikle ruh sıhhati açısından uzman takviyesi almak gerekir. Tüm bunların dışında geçiş sürecini en güzel halde yönetebilmek için şu tedbirler alınmalıdır:
Beklentiyi gerçekçi tutmak: Tatilin tüm meseleleri çözecek bir kaçış olmadığını bilmek değerlidir. Tatili bir mola olarak görmek, hayal kırıklığını azaltır.
Geçiş müddeti tanımak: Tatilden çabucak sonra ağır işlere girmek yerine bir–iki günü adaptasyon için ayırmak süreci kolaylaştırır.
Dengeli bir serotonin salınımı için uygun saatlerde güneşe çıkın
Depresyon üzerinde tesirli olan serotonin ve melatonin hormonlarının salınımı da mevsimlere nazaran değişir. Yaz aylarında melatonin salgısının azalması uyku bozukluklarını tetikleyebilirken, gereğince güneşe çıkamamak serotonin seviyesini olumsuz etkileyebilir. Bu durum da depresif belirtilerin artmasına yol açabilir.
Düzenli uyku ruh sıhhatinize âlâ gelir
Her mevsimin ruh halimiz üzerinde farklı tesirleri olsa da, yaz depresyonunu önlemenin en tesirli yollarından biri istikrarlı bir rutin oluşturmaktır. Bu kapsamda alınacak şu birkaç kolay tedbirle yaz depresyon riskini en aza indirmek mümkün;
- Uyku sistemi: Yazın melatonin salgısı azaldığı için uyku kalitesi bozulabilir. Belli saatlerde yatıp kalkmak, serin ve karanlık bir ortamda uyumak uyku hijyenini takviyeler.
- Beslenme: Ağır yiyecekler yerine hafif, zerzevat ve meyve yüklü beslenmek ruhsal dengeyi korur.
- Hareket etmek: Sabah ya da akşam serinliğinde yapılacak yürüyüşler serotonin salınımını artırır, ruh halini güzelleştirir.
- Küçük molalar: Tatile gidemeseniz bile gün içinde kısa ortalar vermek yahut hafta sonu küçük aktiviteler planlamak küçük tatil tesiri yaratır.
- Sosyal bağlar: Yakın etrafla vakit geçirmek ve paylaşımda bulunmak yalnızlık hissini azaltır.
- Çalışma alanı: Çalışma ortamını ferah ve motive edici hale getirmek, yazın sıkışmışlık hissini azaltabilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
