Netflix, 13 Eylül 2019’da yayımladığı The Spy isimli küçük dizisinde, Orta Doğu’nun en yavuz ve tehlikeli casuslarından birinin hayatını ekrana taşıdı. Dizinin merkezinde, Mossad için çalışan ve Suriye’deki en derin sırları açığa çıkaran Eli Cohen’in harika hayatı var. Mısırlı bir Yahudi olan Eli Cohen, 1960’ların başında Mossad’ın buyruklarını yerine getirmek üzere Suriye’ye sızarak, o devirdeki istihbarat savaşlarının seyrini değiştirdi. Lakin, sonunda ihanete uğradı ve 1965’te idam edildi.
Sacha Baron Eli Cohen’in canlandırdığı bu efsanevi karakter, sıradan bir evrak memurundan, Mossad’ın en deneyimli casusuna dönüşümünü izleyicilere etkileyici bir biçimde sunuyor. Lakin gerçek Eli Cohen’in öyküsü, dizinin sunduğundan çok daha dramatik ve sarsıcıdır.
Eli Cohen Kimdir?
Eli Cohen, 1924’te Mısır’ın İskenderiye kentinde doğmuş, genç yaşta İsrail için kapalı bir vazife üstlenmiş bir adamdır. Gençliğinde, Mısırlı Musevilerin İsrail’e göçüne yardımcı olan bâtın kümelerde vazife aldıktan sonra, 1954’te Mısır’da kurulan casus ağının bir kesimi oldu. Fakat bu ağ, Mısır hükümeti tarafından ifşa edilince, Eli Cohen ve başka casuslar tehlikeye girdi. 1956’da İsrail’e göç etti ve askeri istihbarat için müracaatta bulundu, ancak kabul edilmedi. Sonrasında bir sigorta şirketinde çalışmaya başladı, lakin Mossad’ın gözünden kaçmadı.
1960 yılında, İsrail’in Suriye ile savaşın eşiğinde olduğu bir periyotta, Mossad onu değerli bir vazifeye hazırlamak için seçti. Eli Cohen, kendisini Suriye’de derinlemesine yerleştirecek eğitim sürecinden geçirildikten sonra, yeni bir kimlik kazandı ve bilinmeyen misyonu için geçersiz bir işadamı kimliğiyle Arjantin’e gönderildi.
Eli Cohen: Netflix’in The SpyMossad’a Katılma Süreci ve Gelişen Olaylar
Eli Cohen, Arjantin’de “Kemal Amin Thabet” ismi altında bir işadamı kimliğiyle tanındı. Burada, Suriye’den gelen seçkinlerle temaslar kurarak, Suriye’nin değerli politik ve askeri figürleriyle tanıştı. 1962’de Şam’a yerleşti ve süratle Suriye’nin iç çalkantılarından yararlanarak değerli devlet sırlarını toplamaya başladı. Cohen’in en büyük başarısı, Suriye’nin askeri üslerine ve stratejik bölgelerine dair bâtın bilgilere ulaşmasıydı. Bu devirde, onun başını alacağı felakete yol açacak bağlantılar de süratle kuruldu.
Eli Cohen’in en büyük fırsatı, Suriye’deki Baas Partisi’nin askerî darbesiyle geldi. Suriye’nin yeni lideri Hafız el-Esad, Eli Cohen’i kendi yakın etrafına dahil etti ve bir dönem savunma bakanı olarak atanmayı bile düşündü. Fakat Eli Cohen’in tesiri, kuşkuların artmasına ve sonunda yakalanmasına yol açtı.
İsrail İçin Topladığı Bilgiler
Eli Cohen’in topladığı istihbaratlar, İsrail’in Golan Tepeleri’ni ele geçirdiği 1967 yılına giden süreçte çok kritik oldu. İsrail ordusunun en değerli zaferlerinden birine giden yolda, Cohen’in sağladığı bilgiler büyük rol oynadı. Golan Tepeleri’nde ağaçlar dikilerek, İsrail ordusunun askerlerinin yerleri belirlenip, düşman sınırları içine sızıldı.
Eli Cohen’in istihbaratları, yalnızca askeri bahislerde değil, Suriye’nin üç kademeli savunma çizgisi oluşturması üzere stratejik atakları de kapsıyordu. Bu bilgiler, 1967’deki Altı Gün Savaşları’nda İsrail’e büyük avantaj sağladı.
Yakalanışı ve Sonrası
Eli Cohen, 1964’teki bir ziyaret sırasında, Mossad’a Suriye’ye geri dönmek istemediğini belirterek yardım talep etti. Fakat Mossad, onu geri gönderdi. O devirde Suriye’nin güvenlik teşkilatı, teknolojik takip ve izleme ile Eli Cohen’in ihanetini fark etti ve sonunda 1965’te onu suçüstü yakaladı. Eli Cohen, Suriye’nin en sert sorgulama ve azaplarından geçti ve sonunda askeri mahkeme tarafından casusluk hatasından idam cezasına çarptırıldı.
İdamı ve Sonrası
18 Mayıs 1965’te, Eli Cohen Şam’da, çok kalabalık bir meydanda asılarak idam edildi. Fakat vefatından sonra, Suriye Eli Cohen’in naaşını tekraren gizleyerek, İsrail’in onu geri almasını engelledi. 2007’de, Türkiye’nin aracılığıyla Suriye ile yürütülen diplomatik görüşmelerde, Eli Cohen’in naaşının iade edilmesi konusu gündeme gelse de, somut bir adım atılmadı.
Eli Cohen’in kıssası, casusluk dünyasında unutulmaz bir iz bırakırken, bugün İsrail’de ulusal bir kahraman olarak hatırlanıyor.
Kaynak: Magazin Haberleri
