Günümüzde ömür mühletinin uzamasıyla birlikte omurga sıhhati, hem hayat kalitesini hem de bağımsız hareket edebilme kapasitesini belirleyen en kritik ögelerden biri haline geldi. Yaşla bir arada omurga yapılarında görülen yıpranma, omurilik kanal daralmasından disk dejenerasyonuna, hudut sıkışmalarından kamburluğa kadar pek çok sorunu beraberinde getiriyor. Bugün ise robotik cerrahi, navigasyon sistemleri ve bireye özel 3D implantlar sayesinde omurga ameliyatları çok daha inançlı ve hassas halde yapılabiliyor. Yapay zekâ dayanaklı planlama metotları, hastanın omurgasının gelecekte nasıl şekilleneceğini öngörerek tedaviyi daha da şahsileştiriyor. Acıbadem Üniversitesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Alanay, yaşlanan omurganın artık çok daha tesirli formüllerle tedavi edilebildiğini vurguluyor ve hem hami tedbirleri hem de son yıllarda öne çıkan cerrahi yenilikleri anlatıyor.
“Omurga yaşlanması kaçınılmaz ancak tesirlerini azaltmak elimizde”
Yaşlanmanın doğal bir süreci olarak omurga yapılarının da vakit içinde zayıfladığını belirten Prof. Dr. Ahmet Alanay, “Herkes yaşlanıyor ancak herkes birebir halde yaşlanmıyor. Omurga, ömür usulünden en fazla etkilenen organlarımızdan biri. Tertipli hareket eden, kaslarını güçlü tutan ve hakikat duruş alışkanlıkları geliştiren bireylerde yaşlanmanın tesirleri çok daha az görülüyor” diyor.
Uzun vadeli masa başı çalışma, yanlış oturuş, hareketsizlik ve fazla kilo; omurga yaşlanmasını hızlandıran en önemli faktörler ortasında. Yaşın ilerlemesiyle birlikte omurga etrafındaki kasların zayıfladığını hatırlatan Prof. Dr. Ahmet Alanay, bilhassa 40’lı yaşlardan sonra nizamlı idmanın ehemmiyetinin arttığını vurguluyor:
“Her gün yapılan 30 dakikalık bir yürüyüş bile omurgayı korur. Esneme, karın-bel bölgesini güçlendiren egzersizler ve yüzme, omurga sıhhati için son derece pahalı. Bunları hayat rutininin bir kesimi haline getirmek, ileride karşılaşılacak meselelerin şiddetini önemli biçimde azaltır.”
Ayrıca, osteoporozun omurga kırıkları açısından yüksek risk oluşturduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Ahmet Alanay, beslenme ve D vitamini takibinin ehemmiyetini de vurguluyor.
“Bacaklarda uyuşma ve yürüme aralığında azalma alarmdır”
Prof. Dr. Ahmet Alanay’a göre yaşlanan omurganın birinci sinyalleri birçok vakit göz gerisi ediliyor. Hastaların başlangıçta bunu yalnızca bel ağrısı olarak gördüklerine değinen Prof. Dr. Ahmet Alanay, “Oysa kanal daralması başladığında bacaklarda uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük ve yürüme arasında azalma görülür. Bu belirtiler ortaya çıktığında vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmak gerekir” halinde konuşuyor.
Teknoloji sayesinde omurga ameliyatları artık çok daha güvenli
Son yıllarda omurga cerrahisinde yaşanan dönüşümün en kıymetli ayağının teknoloji olduğunun altını çizen Prof. Dr. Ahmet Alanay, bilhassa navigasyon, robotik cerrahi ve 3 boyutlu planlama sistemlerinin rutinleştiğini söylüyor:
“Artık ameliyat öncesi hastanın omurgasını üç boyutlu olarak modelleyebiliyor, vidaların yerleşimini milimetrik hassasiyetle planlayabiliyoruz. Robotik sistemler, bu planlamayı ameliyatta birebir uygulamamıza yardımcı oluyor. Bu sayede cerrahinin güvenliği artıyor, kusur hissesi azalıyor.”
Navigasyon ve robotik takviyeli operasyonların hastaların düzgünleşme sürecini de hızlandırdığını vurgulayan Prof. Dr. Ahmet Alanay, “Eskiden büyük kesilerle yapılan ameliyatlar, bugün daha küçük kesi ve daha az kan kaybıyla tamamlanıyor. Hastalar daha az ağrı yaşıyor, çok daha kısa müddette ayağa kalkabiliyor” diyor.
Kişiye Özel, Gayeye Odaklanan Ameliyatlar
Prof. Dr. Ahmet Alanay’a göre yaşlanan omurganın en sık karşılaşılan sorunu spinal stenoz, yani omurilik kanal daralması. Bugün tedavilerde bireye nazaran şekillenen bir yaklaşım benimseniyor:
“Herkese birebir tedaviyi uyguladığımız devirler geride kaldı. Birtakım hastalarda yalnızca hudut üzerindeki baskıyı kaldırmak kâfi olurken, kimilerinde omurganın stabilitesini tekrar sağlamamız gerekiyor.”
Bu noktada minimal invaziv sistemlerin kıymet kazandığını vurgulayan Prof. Dr. Ahmet Alanay, “Kasları fazla zedelemeden yapılan minimal invaziv ameliyatlar sayesinde hastalar birkaç gün içinde rahatlıkla günlük ömürlerine dönebiliyor” diyor.
Omurga Cerrahisinde 3 Boyutlu, Şahsa Özel İmplantlar
Omurga cerrahisinde son yılların en kıymetli ihtilallerinden birinin şahsa özel üretilen 3 boyutlu implantlar olduğunu belirten Prof. Dr. Ahmet Alanay, “Hastanın anatomisine büsbütün özel olarak tasarlanan titanyum implantlar, hem cerrahinin doğruluğunu artırıyor hem de uzun vadeli sonuçları güzelleştiriyor. Bilhassa skolyoz ve kompleks deformite cerrahilerinde bu teknolojiden büyük yarar görüyoruz” diyor.
Yaşlanan omurga için cerrahiyi her vakit en son seçenek olarak gördüklerine de dikkat çeken Prof. Dr. Ahmet Alanay, kollayıcı yaklaşımların gücünü şöyle özetliyor:
“Düzenli idman, gerçek kilo idaresi, kas güçlendirme ve postür eğitimi; ameliyat muhtaçlığını yıllarca öteleyebilir. Birtakım hastalarda bu tedbirler sayesinde hiç cerrahiye gerek kalmıyor.”
“Gelecekte Yapay Zeka İle Omurganın Nasıl Yaşlanacağını Öngörebileceğiz”
Omurga cerrahisinde geleceğin, şahsileştirilmiş tedaviler olduğunu söz eden Prof. Dr. Ahmet Alanay, “Yakın gelecekte yapay zekâ takviyeli sistemler, bir kişinin omurgasının önümüzdeki yıllarda nasıl şekilleneceğini varsayım edebilecek. Bu sayede önlemleri çok daha erken alabileceğiz” diyerek böylelikle tedavilerin şahsa mahsus olarak planlanabileceğine de dikkat çekiyor…
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
